Dekarbonizacja i neutralność klimatyczna. Oraz prozdrowotna gospodarka

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

gospodarka powinna być prozdrowotna, dlatego że bez zdrowego społeczeństwa nie ma szans na stworzenie efektywnej silnej stabilnej gospodarki, o czym najlepiej przekonujemy się właśnie teraz w czasie pandemii covid 19, ale polskiej gospodarce do zdrowia daleko, czego dowodem jest uporczywe trzymanie się energetyki opartej na węglu to właśnie ta energetyka odbierane zdrowie bywa też, że życie, choć mamy dla niej alternatywę właśnie o tym jak pozwalamy by czuli nas politycy Rozwiń » rozmawiam z gośćmi tego odcinka prof. Bolesławem samo liński z Warszawskiego Uniwersytetu medycznego i z Oskarem królikiem z WWF Polska Małgorzata Gołota zapraszam na klimat potrzebuje zmian musimy zmienić swoje przyzwyczajenia i nawyki codzienna proste czasem najprostsze stawką jest nasza przyszłość dlatego nadchodzi klimat zmian podcast ekologiczne Małgorzaty Gołoty z raportu firmy King zajmującej się doradztwem strategicznym wynika jasno, że pełna dekarbonizacja polskiej gospodarki do 2050 roku jest jak najbardziej możliwa zyska na niej środowisko, ale też nasza niezależność energetyczna rozwój nowych branż może przynieść nam nawet 300 000 nowych miejsc pracy mam wrażenie, że teoretycznie wielu z nas jest tego świadomy, ale praktycznie mało, kto przekuwa tę wiedzę działanie no właśnie na ile ważna jest tu nasza świadomość ana ile presja, jaką na co wygląda musimy wywierać na polityków w to jest takie klasyczne pytanie o to czy my jesteśmy sami sami w stanie powstrzymać zmiany klimatu czy też potrzebujemy takiej zmiany systemowej i ja moja odpowiedź też jest pewien sposób niezmienna, ponieważ uważam, że oczywiście sami powinniśmy podjąć jakieś działania i powinniśmy działać podejmować takie działania, które są nie destrukcyjne dla klimatu, ale oczywiście sami świata nie zmienimy tak liczą się nasze chęci, ale to nie my jako obywatele możemy zdecydować na temat tego czy wielka energetyka będzie spadała np. węgiel czy też raczej będzie oparta o czyste źródła energii ta nie my możemy bezpośrednio decydować o tym jakie produkty są mama sprzedawane czy też jak niektórzy powiedzą wciskane przez producentów myślę tutaj zarówno o produktach spożywczych ze śladem Węglowym jak np. samochodach czy będzie spalinowy elektryczny to my jako zwykli ludzie możemy co najwyżej na sam koniec i też zakładają, że jesteśmy bardzo dobrze poinformowani sami poświęcimy po prostu czas na zgłębianie tej wiedzy zastanowić się i z własnym sumieniem, walcząc cały czas podjąć decyzję czy dany produkt spełnia nasze wygórowane czy też nie wygórowane, że klimatyczne oczekiwań, więc na pewno bez bez takiej gruntownej zmiany systemowej, którą możemy z kolei wymuszać poprzez oczywiście nawyki konsumenckie, ale też oczywiście w wyborach parlamentarnych prezydenckich w wielu państwach na świecie bez tego bez tego świata nie zmienimy sami tego nie klimat nie ratuje, zanim jeszcze pana profesora poproszę tutaj głos w sprawie zależności pomiędzy energetyką węglową, a zdrowiem publicznym i dopytać jeszcze pana panie skaże raport 0 emisyjna Polska 2050, który był przygotowany przez ruch władz w tym raporcie właściwie we wstępie do tego raportu jest takie optymistyczne stwierdzenie jeszcze jest zaproszona jak to możliwe skoro w Polsce akurat jeśli chodzi o trans transformację energetyczną czy emisja co 2 czy w ogóle zmiany klimatu i nie mówi nie robi się zbyt wiele można to wynika z tego, że jestem też z natury optymistą, chociaż tak naprawdę ze zmianą klimatu problem, ale też czy właściwe wezwanie jest takie, że my walczymy o to, żeby ta zmiana klimatu była jak najmniej dotkliwa, ale niestety tutaj muszę zasmucić wszystkich i tak sytuacja będzie gorsza niż dziś, czyli my walczymy w tej chwili o to, żeby ograniczyć wzrost średnich temperatur o 1,5 stopnia w gorszym scenariuszu 2 stopnia, a aktualny nasz rozwój gospodarczy prowadzi nas świata od 3 stopnie cieplejsze niż nam pod koniec tego wieku, więc i tak będzie gorzej niż jest dzisiaj, ale zależy nam na tym, żeby jak najbardziej ograniczyć skutki, czyli właśnie, żeby ten świat był tylko trochę od 1,5 stopnia cieplejsze, a nie np. 23 stopnie czy nawet 4 coś po prostu oznacza jakieś wręcz niewyobrażalna zmiany nawet w jeszcze za naszego życia dlatego też w pewien sposób nigdy nie za późno w tym kontekście, że po prostu musimy jak najszybciej podjąć jak najwięcej działań naraz po to, żeby, żeby te emisje trwale, czyli nie tylko poprzez globalną pandemię, która po prostu spowodowała chwilowy spadek emisji związane ze spadkiem aktywności gospodarczej, żeby trwale zmniejszyć tam emisyjność i przed polską jest niewątpliwie o gigantyczne wyzwanie przed każdym państwem, ale Polska nie wiem czy szczególnie, ale na pewno na pewno jest jednym z takich trudniejszych graczy przynajmniej Unii Europejskiej do tego dekarbonizacji, ale są też pewne szanse to, że środki unijne są coraz bardziej dedykowane na rzecz transformacji właśnie takiej klimatycznej nie tylko energetyczne pamiętajmy, że to nie tylko energetyka daje nam pewne nadzieje też mimo wszystko pewna zmiana, jaka dokonuje się wśród c firmy czy decydentów jeśli chodzi o podejście podejścia do ochrony klimatu, że to nie jest już tylko jakiś się zielone i mieć i a taka fanaberia tylko po prostu myślę, że większość poważnych poważnych graczy zdaje sobie sprawę z tego, że po prostu to wyzwanie jest duża i nie tylko prowadzi do zagrożenia dla nas jako ludzi, ale też już mówiąc bardzo tak utylitarne np. w przypadku firm rodzi też ryzyko związane np. z liczeniem śladu węglowego produktów, czyli toczy produkty wyprodukowane przez firmę x nie będą niedługo mocno opodatkowane z powodu tego, że np. powstałe na bazie energii węgla kamiennego ani na bazie energii z wiatraków, które sprawia, że bez emisji nawet ten powiedzmy model taki biznes jak zwykle w biznesie złożyła taki model Main Streamu ekonomiczna politycznego on się coraz bardziej przesuwa przesuwa w stronę w stronę zieloną oczywiście dzieje się to zdecydowanie za wolno zdecydowanie za mało się przesuwa, ale zmiana jest w tym kontekście dlatego widzę jednak pewne szanse, że jeszcze nie za późno, żeby teraz podjąć ważne działania, ale trzeba naprawdę zacząć się już dziś na wczoraj jak też czasem mówi, ponieważ po prostu skala wyzwań jest olbrzymia nie jesteśmy w stanie od razu określanych najpoważniejszych wyzwań, ale musimy zacząć od tych choćby najprostsze i każdy rok po prostu odwlekania nawet najprostszych decyzji powoduje, że do później będziemy mogli zabrać za te jeszcze trudniejsze chętnie potem powiem więcej, jakiego typu decyzjami, choć bardzo chętnie, dlatego że ja i inne podobne podcast nagrywany rok temu dokładnie rok temu podobne słowa padały służb różnych ekspertów ZUS o tym, że nie mamy czasu o tym, że musimy działać już i o tym jeszcze nie jest późna i teraz pytanie podchwytliwe trochę co w tym roku wydarzyło się takiego w Polsce można było zaliczyć już lat początkowy etap transformacji energetycznej i czy w ogóle wydarzyło się coś takiego na swój sposób tak jest to po prostu postępująca, a w postępujące upadek kroczący cały czas wciąż sektora wydobycia i spalania węgla kamiennego czy po prostu, a spółki wydobywcze już od dłuższego czasu chwieją się w posadach i ani nie tak naprawdę bez bez wsparcia państwa pośredniego bezpośredniego te spółki nie będą mogły długo funkcjonować podobnie jest sektorem wydobycia spalania węgla kamiennego, gdzie Polska energetyka po prostu coraz mniej w coraz mniejszym stopniu jest oparta jednak cały czas na spalaniu węgla coraz więcej na imporcie paliw na imporcie energii elektrycznej, ale też na odnawialnych źródłach energii jednak jeśli chodzi o takie konkretne decyzje polityczne to ten rok jest faktycznie bardzo skomplikowane i też oczekiwalibyśmy, żeby myślano o odbudowie naszej gospodarki tych wszystkich implikacji związanych z covidem, a w sposób bardziej zrównoważone w takim aspekcie długotrwałe chcielibyśmy nie tylko podchodzili, czego oczywiście absolutnie nie neguje do aktualnej pomocy poszczególnym branżom ale, żebyśmy też zastanowili się głęboko nad tym w jaki sposób możemy odbudowywać naszą gospodarkę tak, żeby to był faktycznie rozwój zrównoważony pod względem klimatycznym, żebyśmy dzisiaj np. nie zainwestowali olbrzymie środków inwestycje, która z perspektywy ochrony klimatu okażą się niepotrzebna wręcz przeciwskuteczne tylko, żebyśmy te pieniądze przed kierowali w stronę inwestycji zielonych to co np. bardzo dobrym przykładem jest fundusz odbudowy proponowane przez Unię europejską, która chce zaciągnąć się kilkuset miliardowy dług kilkaset miliardów euro i w tych funduszach zdecydowany priorytet ma być położony na pierwszy cyfryzacja gospodarki i taką zdolność konkurencyjną UE europejskiej gospodarki na globalnym rynku cyfrowym, ale też właśnie zmiana polityki, które mają być spójne z klimatem, czyli po pierwsze, 37% środków, a może nawet więcej musi być poświęcona wprost na działania związane z ochroną klimatu, a pozostałe środki nie mogą być sprzeczne, więc to jest taki taka rzecz, która się dzieje niestety w Polsce bardzo dużym zainteresowaniem również na najwyższym szczeblu politycznym, niemniej to są pewne takie pozytywne Jaskółki, które powodują, że po prostu środki, które będą do nas spływać będą musiały być bardziej dedykowane właśnie takim inwestycjom oraz pomagającym nam w tym, żeby nie było jeszcze za późno panie profesorze zaraz po okresie głos z danych europejskiej agencji środowiska wynika, że co roku około 50 000 osób umiera w Polsce przedwcześnie na skutek oddychania zanieczyszczonym powietrzem w jakiej jeszcze legat pewne skutki dla zdrowia publicznego pozytywne wcześniej jeśli istnieją powoduje energetyka oparta na walnym nie ma chyba pozytywnych skutków wszystkie są negatywne czwarte miejsce na świecie zajmuje zanieczyszczenie powietrza jako czynnik sprawczy przedwczesnych zgonów i co jest zaskakujące w grupie tych schorzeń, które prowadzą do przedwczesnych zgonów nie z powodu zanieczyszczenia powietrza wcale na pierwszym miejscu nie są choroby układu oddechowego na pierwszym miejscu są choroby układu krążenia, a to dlatego, że to zanieczyszczenie powietrza nie zawiera w sobie bardzo drobne cząsteczki związki, które nie przez drogi oddechowe przenikał przez PKS Ryki budżet do krwiobiegu działały działają ogólno ustrojową, a więc nie działają tylko na miejsce bezpośredniego kontaktu organizmu ze środowiskiem, jakim jest błona śluzowa nosa oskrzeli, ale działają też w obrębie poszczególnych narządów oczywiści no, tworząc tam bardzo niekorzystne warunki tworzą spustoszenie zaburzenia metaboliczne nie nadciśnienie tętnicze choroby nie jest co naczyniowej to jest zdumiewające zjawisko nie, które dopiero dziś my tak dokładnie przyjrzeli jako lekarzy temu problemowi zrozumieliśmy, że zanieczyszczenie powietrza to nie jest tylko ból głowy i to nie jest tylko dyskomfort, ale to jest tu widzenia i krótko długoterminowego bardzo duże zagrożenie ogólnoustrojowe łagodzące aż do przedwczesnych zgonów i taki klasyczny przykład tej sytuacji mieliśmy 1952 roku w grudniu, kiedy między Piątkiem, a 9grudnia tego roku w UE Wielkiej Brytanii, a dokładnie w Londynie spadła temperatura powietrze było bardzo wilgotne i nie nie było wiatru w wyniku spadku temperatury londyńczycy zaczęli palić bez swoich kominka, bo to był ogólny sposób ogrzewania ich domów i skutek był taki, że w ciągu kilku dni zmarło 15 000 londyńczyków setki tysięcy wylądowały szpitala właśnie z powodu bardzo wysokiego stężenia pyłów zawieszonych odpowiedź od tego od tej pory patrzymy na te zjawiska związane z produkcją tzw. niską emisję gazów nie bardzo dużym niepokojem no i teraz chce nawiązać do tego, o czym pan Oskar tak pięknie mówił na czym się znam komunii, ale sław tego z olbrzymim zainteresowaniem jako lekarz taki trochę wizjoner i futurolog nie to muszę powiedzieć, że zasadniczą, żebyśmy nie zmieni sytuację z punktu widzenia klimatycznego nie na świecie w tym również w Polsce to podstawowy element, jaki musi nam towarzyszyć to w ogóle strategia zmiana strategii myślenia o rozwoju cywilizacji, dlatego że w tej chwili cywilizację głównie nastawiona na pomnażanie dóbr, a więc nie ma żadnej firmy na świecie, która nie przewiduje w kolejnym planie na kolejny rok zysku, a te zysk jest czy jakby pochodną tego zysku jest właśnie emisja dwutlenku węgla zmiany klimatyczne tak to się niestety nie składa ta koncepcja, żebyśmy zamieniali te sposoby funkcjonowania gospodarki nie w strony bardziej ekologiczną no okazują się nie nie takie do końca nie proste z mojego punktu widzenia jako lekarza to Niechcę powiedzieć, że związek między ekonomią i zdrowie jest nieprawdopodobny wysoki i nam tu epidemia, a właściwie pandemia świetnie pokazała nie po zobaczyliśmy, że jeżeli nie mamy sprawnie funkcjonujących w członków naszej społeczności współobywateli szczególnie osoby w wieku produkcyjnym no to po prostu grozi nam katastrofa ekonomicznej dziś potrzebna równowaga między jednymi drugim i zdrowe społeczeństwo to jest zdrowa gospodarka, jeżeli w związku, z czym my nie będziemy dbali o to, żeby ta gospodarka działała prozdrowotne je Noto mamy taki konflikt interesów wewnętrznej między polityką zdrowotną polityką rozwoju gospodarczego my to bardzo wyraźnie widzimy jako lekarz, bo nie mamy nawet takie przemysł jak przemysł tytoniowy, które no przynoszą olbrzymie zyski jednocześnie gigantyczne straty w postaci zdrowia ocenia się, że życie 1 osoby w wieku produkcyjnym też od 1 000 000 do 1,51 000 000USD, a więc, jeżeli policzymy owe 45 00050 000, o których mówiła pani redaktor to zrobimy to na liczby i zobaczymy ile traci gospodarka ile my tracimy jako obywatele tych, pozwalając na to, żeby z powodu zanieczyszczenia powietrza dochodziło do przedwczesnych zgonów można rozwijać ten temat wielu kierunkach, ale chcę powiedzieć my pani, za który taką zasadniczą rzecz my sobie w Polsce tak naprawdę nie zdajemy sprawy ze zmian klimatycznych, dlatego że jesteśmy w takim klimacie w takiej sferze, w której raczy nas niepokoi to, że nie ma śniegu na Boże Narodzenie i że nie coraz trudniej wpływać na narty niż to, że zmiany klimatyczne wpływały na nasze codzienne życie tymczasem są takie regiony świata, które noc znajdują się w skrajnych warunkach klimatycznych jak na północy czy byliby okolica dłużników, gdzie zmiany klimatyczne przykładał się na bezpieczeństwo zdrowotne całych populacji i bezpieczeństwo gospodarcze ekonomicznymi spodziewanej, że ze względu no nie tylko zdrowotnego, ale w ogóle zdolności przeżycia jest w niedługim czasie pojawił się masowy migrację z regionów objętych suszą i wysokimi temperaturami właśnie sporo zmian klimatycznych już nawet w Polsce nas niepokoi fakt, że mamy okresy, kiedy mamy nie bardzo długie, ale wręcz miesiące bessy nie właściwych opadów atmosferycznych no, które są niezbędne dla prawidłowego rozwoju nie naszego on naszej gospodarki rolnej Żywnościowej tak dalej itd. ale też i dobrego naszego samopoczucia, więc każdy lubi patrzyć na to jak pięknie świeci słońce, ale w niektórych regionach opieki szybkie są słońce w wyniku zmiany klimatycznej staje się dręczyciele dla osób, które mieszkają właśnie w regionach, gdzie tylko słońce jest nie za dużo i temperatury też za dużo to jest tutaj tylko stosować profesorowi, bo dokładnie na ten temat z odbyłam rozmowę z dr. Wojciechem wilkiem morskim centrum pomocy międzynarodowej to bardzo słaby w ramach cyklu koniec świata, do którego teraz państwa słuchaczy od śledztw pana profesora jeszcze dopytam o wpływ energetyki Węglowej czy w ogóle i tego jak w ten sposób funkcjonujemy na przebieg pandemii czym, gdybyśmy w Polsce oddychali czystszym powietrzem bylibyśmy teraz zrobić bylibyśmy odporniejsi na ile co DT zanieczyszczenia powietrza, jakby wszystkie negatywne konsekwencje utrzymywania się w oparciu o energetykę węglową kulejąc nasze zdrowie i na tym rynku faktycznie znosimy i pandemii koronawirusa i kolejne, które być może, o czym też uchwała jeśli przyjdą później nowe wiemy od dawna, że nie zanieczyszczenie powietrza wpływa negatywnie na nie odporność organizmów to odporność immunologiczną, czyli odporność przed zakażeniami, że mamy grupę pacjentów ze śmiertelną chorobą, jaką jest przewlekła obturacyjna choroba płuc niektórzy nie nigdy nie palili papierosów mają tu chorobę i też świadectwo tego nie, że zanieczyszczone powietrze jest czynnikiem sprawczym nie noty dramatyczny nie choroby, dlatego że nasze objawia brak powietrza dusznością nie uczucie duszności jest najbardziej i no miłe doznania, jakie można sobie wyobrażać nie, ale wracając do pytania nie pani redaktor Otóż normy nawet, ograniczając do tych niezwykle ciekawe co mówił pan skarg na temat tego jak i ochrony indywidualnej osoby czy to jest tylko i wyłącznie toczymy akceptujemy czy nie cytujemy pewne produkty no ale przecież my wiemy, że w Polsce głównym źródłem zanieczyszczenia powietrza są gospodarstwa nie domowe prawie 3 000 000 domków jednorodzinnych, które są wyposażone w niewłaściwe piece nie gdzie mamy nie tzw. niezdolne spalanie prowadzące do emisji dużej ilości nie no zanieczyszczeń powietrza nawet ten sam węgiel możemy spalić bardziej ekologicznie lutni ekologicznie, a my spalamy węgiel nie ekologicznie, czyli w sposób taki, który bardzo silnie wpływa na otoczenie, a więc dużo zależy też i nie od nas i wracam do pandemii związku między owym zanieczyszczeniem powietrza nie jest już w tej chwili sporo publikacji naukowych na świecie, który jednoznacznie wskazują na wyraźny związek łatwości do zakażania się i ciężkości przebiegu covid-19 wśród osób, które są narażone na duże stężenia pyłów zawieszonych w powietrzu, a więc netto działanie toksyczne ogólnoustrojowe pyłów zawieszonych w powietrzu skutkuje również nie z przebiegiem tej choroby prowadzą oczywiście do nie tego, że te osoby poddane w tym było zawieszonych w powietrzu z dużą łatwością dużo większą tendencją będą w grupie nie osób wysokiego ryzyka nie nie ciężkiego przebiegu covid-19 to nie budzi najmniejszych już dzisiaj wątpliwości jeden z wielkich dylematów, których ostatnio rozmawialiśmy w grupie ekspertów nie na potrzeby między ministra klimatu nie ministra edukacji, ale również naszych ministra zdrowia była próba odpowiedzi na pytanie co zrobić, jeżeli dzieci w szkole muszą wietrzyć sale ze względu na to, żeby nie dokonać wymiany powietrza i usunąć aerozol potencjalnie zakażonych covid-19, czyli tym wirusem sars-cov 2 koronawirusem sale, w których uczniowie przebywają, kiedy na zewnątrz tych sal mamy nie nie wysokie stężenie pyłów w powietrzu czy jakiś na warunki smogowe nie czy te dzieci w takim razie mają wietrzyć sale nauczyciele mają na to nie tylko pozwala ciele nakazywać czy nie mają wietrzyć co zrobić z tymi dziećmi w czasie tego wietrzenia, czyli puścić na przerwę i narazić na kontakt z innymi klasami, gdzie też może być Zawal zakażenie nie w ten sposób doprowadzać do szerzenia się do transmisji wirusa wśród uczniów w 1 szkole proszę zwrócić uwagę jak bardzo szeroko rozchodzi się problem zanieczyszczonego powietrza przenika nie wszędzie tam, gdzie się znajdujemy 6080% tego zanieczyszczenia, które mamy za okno dostaje się do naszych mieszkań no oczywiście do klas starszych uczniów, więc nie i jest to gigantyczny problem i czasami jest to problem bardzo lokalny te ani globalny to znaczy wystarczy czasami pojechać na nie jakąś małą wieś, gdzie kilka domów i wśród tych domów 1 zaczyna palić nie tym co trzeba w piecu i całe to osiedle domów są objęte dużym stężeniem dymu no bardzo oczywiście niezdrowego toksycznego, a tam nie znajdziemy żadnej stacji nie pomiaru do wysokości stężenia pyłów zawieszonych w powietrzu którymi dysponuje biją się na terenie naszego kraju nie to po też jest problem ustawy Obywatelskiej i tego, który pani w tym piecu i tego, który obserwuje co z tego komina, lecz jedni drudzy nie muszą zrozumieć, że nieco inaczej dzisiaj w tej sprawie wygląda solidaryzm społeczny no i nie powinien polegać na ochronie sąsiada, który nas truje tylko na stosownej reakcji na to co ten sąsiad robi, a tym, że sąsiad też musimy to odpowiedzialność za to środowisko, a więc my w Polsce mamy szczególną sytuację, która oczywiście w skali globalnej nieco inaczej wygląda, bo przyczyniamy się tak samo jak inne kraje do zmian klimatycznych, ale z punktu widzenia bezpieczeństwa zdrowotnego należy dochód do regionów o najwyższym stopniu zagrożenia z powodu nie do tego, że 72% jednak ciepła naszych domach pochodzi z norm spalania węgla nie coś musimy zrobić też inni formalnej edycja właśnie to jest indywidualna decyzja to jest trochę nawiązanie do tego pytania, które zadałem panu Oskarowi na początek to co każdy z nas może zrobić z tego co panowie tutaj mówią tak wynika to przykre i żeby odczynić zmian na lepsze co jest m.in. zadania co jeśli my decydujemy mieszkam w domu jednorodzinnym decydujemy o tym co wrzucamy do pieca te to jest właśnie to tak czy wybór materiału, którym ogrzewamy swoje domy i rozwoju wskaże jak wiec, jaki materiał domowe i czy to co zamiast węgla i czy to w ogóle astra dla, żebyśmy sobie finansowo ekonomicznie pozwoli na to, żeby te nieco zmieniać, żeby chwalić tych nowych piecach tym czym trzeba palić, żeby powietrze nie było zanieczyszczone oczyszczone ja myślę, że wymiana pieców węglowych w Polsce to jest jedno z takich większych wyzwań cywilizacyjnych, jakie nam pozostały tak jak w latach powojennych była elektryfikacja czy doprowadzenie Wodociągów tak teraz wymiana pieców węglowych na czystość w 2, który zaraz powiem jest takim wyzwaniem wręcz cywilizacyjnym dotąd tylko, że np. w latach sześćdziesiątych jeszcze w takich krajach jak Niemcy czy Francja Holandia wielka Brytania również powszechne było palenie węglem w domach i co ciekawe w Polsce w latach dziewięćdziesiątych i wczesnych dwutysięcznych dochodziło do spadku zużycia węgla kamiennego w domach nie wiadomo było opalane węglem jednak po prostu z powodu różnych zawirowań też z cenami gazu, ale też się brakiem po prostu nacisku ze strony władz państwowych ten temat zupełnie zanikł i teraz skończyło się na tym, że Polska jest tak naprawdę jedynym krajem Unii Europejskiej jeszcze na masową skalę pali się w domu węgla na zużywamy bodajże około 80% węgla na potrzeby ogrzewania domów w całej Unii Europejskiej jeszcze kilkanaście lat temu to było znacznie mniej, a jeszcze w Czechach faktycznie kilkanaście procent domów jest ogrzewanych węglem jednak na świat w Europie zachodniej to zjawisko właściwie nie występuje, ale też właśnie i Czechów jest sytuacja dużo lepsza czy na Węgrzech i innych krajach naszego regionu, więc to po prostu pokazuje, że my tak naprawdę mówiąc kolokwialnie przespaliśmy tam ten czas i teraz po prostu zanieczyszczenie powietrza tak dosłownie okazała nam i nadała nam poczucie też dosłownie jak duże jak dużym problemem to jest jak bardzo też nieprzystające tak naprawdę dzisiejszych realiów, a jeśli chodzi o to co co powinniśmy zrobić to zdecydowanie nie przychylał się ku temu, że to jest wszystko nasze indywidualne to oczywiście my możemy jako konsumenci stwierdzić, że wymienimy sobie tam piece tego starego kopciucha na inne bądź kupimy węgiel czy drewno lepszej jakości jednak mimo wszystko jestem też za tym, że państwo powinno wskazywać, jakiego typu wybory konsumenckie możemy wykonywać jeszcze jeszcze 2 lata temu można było w Polsce po prostu bez żadnego problemu kupić tzw. kopciucha paliwa używane w tych kopii ucha są dopiero bardzo niedawna regulowane wcześniej można było spalać właściwie cokolwiek co nie było odpadem w sensie właściwie wszystkie elementy węgla i był było olbrzymie oburzenie branży Węglowej na torze drobne zyski, bo tak naprawdę faktycznie te są tematy węgla sprzedawane na potrzebę rynków, jakby indywidualnych dają niezłe zyski, ale po prostu te zyski kilkuset milionowe dla firm państwowych dodam państwowych firm wydobywczych po prostu przesłoniły interesem milionów Polaków, którzy dosłownie tak jak już pan profesor też dodawał po prostu te płacą za to swoim własnym zdrowiem, więc z perspektywy państwa, które łoży miliardy złotych rocznie z naszych przecież składek i podatków na system ochrony zdrowia jest zupełnie zupełnie się ten biznes nie kalkuluje jeśli chodzi o to co dalej przede wszystkim musimy podejść do tego z 2 stron po pierwsze, potrzebujemy gwałtownej termomodernizacji domów, czyli po prostu poprawy parametrów takich termicznych budynków tego, żeby ona traciły mniej ciepła energii cieplnej to jest jedno zagadnienie, a po drugie, należy już po dokonaniu takiej termomodernizacji na możliwie takim głębokim poziomie, ale też jednocześnie w miarę optymalnym kosztowo należy po prostu zasilić ten etap budynki energia czystą najlepiej, żeby to były takie technologie jak pompy ciepła fotowoltaika jesteśmy za tym, żeby każdy nowo wybudowany dom w Polsce miał już fotowoltaika, żeby był taki obowiązek oczywiście jest to możliwe tak zakładamy, że nie w każdym przypadku jest możliwa ażeby nie dochodziło do jakich absurdów jesteśmy za tym, żeby budynki były po prostu jeśli jeśli tylko to jest możliwe zaopatrywane są ciepłe w tej chwili mamy np. duże ryzyko tego, że w najbliższym dziesięcioleciu poświęcimy miliardy złotych też publicznych pieniędzy na wymianę źródeł ciepła z węglowych na np. piece gazowe, a np. takich krajach mocno sklasyfikowanych takich jak np. Holandia od 2 lat nie montuje się w ogóle pieców gazowych nowych i pomimo że tam stopień gazyfikacji kraju przekracza 99% jest już ustanowione prawo, która będzie dążyło do tego, żeby w 2050 roku w ogóle nie było tam już ogrzewania gazowego, więc my trochę pakujemy się taką pułapkę, podzielając sposób dyrektora, które popełnili inni przed nami i wydaje mi się, że tutaj jesteśmy w takim miejscu możemy spróbować, zwłaszcza inwestują duże środki publiczna przeskoczyć te kroki np. po pierwsze, wykorzystać duży potencjał naszej branży budowlanej, która jest jedną z największych sektorów naszej gospodarce zatrudniające łącznie przecież setki tysięcy osób i oraz wykorzystać wykorzystać kwestię tego, że po prostu wydajemy pieniądze publiczne, które będą zasilały wiele krajowych firm czy to producentów importerów monterów pomp ciepła fotowoltaiki czy po prostu zwyczajnych technologii do budowy i ogrzewania domów no dobrze nie wskaże oczywiście jak tutaj w ogóle nie zarząd odbyć debatę dyskusję na temat tego, że kwestia zmiany z umowy jest kluczowa i to co mówi nam rząd co nam oferuje nasz plan zezwala im również natomiast, gdybyśmy chcieli teraz zrobić w takim mini instruktaż inni przechodnie zaś słuchacze, którzy zastanawiają się nad wyborem pieca i nad wyborem materiałów uwaga to jaki mamy w tej chwili możliwości, jakie w tej chwili nie ma możliwości mają konsumenci, którzy chcieliby SB, chociaż tą małą swoją cegiełkę do zmiany dołożyć no może, zaczynając taki najbardziej prozaicznych jeśli mieszkamy w domu jednorodzinnym, w którym wciąż mamy piece węglowe i nie jesteśmy w stanie go wymienić z różnych względów w najbliższym czasie to oczywiście jakieś techniki najbardziej optymalnego wykorzystywania spalania tych paliw, czyli też dość wysokiej temperaturze wykorzystywania możliwie najlepszej jakości paliw nie muszę dodawać, żeby nie palić w tym piecu śmieciami są zdaje się kiedyś oczywiste rzeczy jednak długoterminowo konieczna jest po prostu wymiana tych źródeł ciepła połączona właśnie też termomodernizacja budynku i zdajemy sobie oczywiście sprawę, że to jest olbrzymie wyzwania też finansowe dla wielu gospodarstw domowych nie mniej, a wiele z tych instalacji też ma jakiś określony cykl życia nie jest także możemy taki piec użytkować nieskończoności po prostu, a absolutnym błędem jest powielanie po prostu przestarzałe technologie na całe szczęście w tej chwili te kopciuchy są już eliminowane z rynku trudno jest wymienić kopciucha na nowego Kopciuch, choć cały czas zdaje się, że w różnych miejscach zakamarkach internetu można je zakupić, niemniej to po pierwsze, więc przy wymianie źródeł ciepła zastanowić się przeliczyć poprzez biznesplan z audytorem energetycznym to, jakiego typu inwestycje można podjąć się po to, żeby zmienić nasze źródła ciepła w tej chwili istnieją różne programy wsparcia chociażby mój plan, ale też specjalne ulgi termomodernizacyjnej można sobie po prostu też dzięki np. kiedy tam czy również wspieranym przez państwo jesteśmy w stanie wyremontować nasz dom do takiego standardu, które będzie już mosiądz w cudzysłowie przyjazne dla klimatu, a jednocześnie oczywiście podwyższa wartość nieruchomości, a poprawiane bezpośrednia naszą jakość życia naszych sąsiadów, a więc rekomendowałbym zdecydowanie przy wymianie czy zastanawianie się nad wymianą źródeł ciepła po prostu analiza z ekspertami dotyczącą tego w jaki sposób też oczywiście w miarę opłacalne kosztowo dla naszej kieszeni możemy wymienić też bogacze, bo różne mechanizmy też wspierane przez państwo istnieją i są też coraz bardziej masowo wykorzystywane z WI zmiany, które powinno uwzględnić w ramach transformacji proekologicznej polskie budownictwo rolnictwo leśnictwo i transportu, bo to są też dziedziny, które omawiane są bratu akcja zeroemisyjnej Polska 2050 jak te sektory powinno się zmieniać jak w branży powinno się reformować, żeby osiągnąć 0 emisyjności przyczynić się do transformacji ogólnej energetycznej systemowej Tomasza budynkach już się nie będę się za bardzo rozważnie, bo już część powiedziałem przed chwilą podczas tego, jakiego typu działania możemy podjąć się czy to z poziomu państwa czy nas jako po prostu właścicieli budynków czy oczy mieszkańców jakiegoś budynku, niemniej jeśli chodzi o sektor transportu rolnictwa leśnictwa to są takie sektory często zapomniane, zwłaszcza rolnictwa leśnictwa skupiamy się w Polsce też my jako organizacje pozarządowe mamy tendencję do skupiania się na tych wielkich blokach energetycznych jak tutaj obwieści światu koniec węgla wydobycia spalania węgla w Polsce, niemniej sektor transportu jest jedną z takich sektorów, które w całej Unii Europejskiej na całym świecie bardzo szybko rośnie też rosną emisje z tego sektora, bo po prostu nawet jeśli nasz samochód bardziej efektywne niż były kilkanaście kilkadziesiąt lat temu poseł wykonujemy nimi nieporównywalnie więcej kilometrów i mówię tutaj również o samochodach ciężarowych, które dowożą wszystkie dobra, które kupujemy jak to jest pan profesor wspomniał w naszej cywilizacji po prostu opartej na konsumpcji na zwiększaniu poziomu naszego dobrobytu, więc w sektorze transportu problem jest taki, że w Polsce nie ma totalnie żadnej wizji na temat tego jak on powinien wyglądać, czyli w tej chwili nasz sektor transportu jest wizja można powiedzieć skupia się na tym, że budujemy oczywiście nowe drogi zupełnie zamykamy oczy jako rząd na to w jakim stanie są pojazdy poruszające się po drogach poprzez każdy ma prawo do samochodu ja oczywiście też uznaje to, że ludzie potrzebują samochodów do dojazdu do pracy, zwłaszcza jeśli państwo lokalne samorządy nie zapewniają absolutnie żadnej alternatywy w postaci np. transportu zbiorowego, gdzie po prostu tak naprawdę dobra jakość transportu zbiorowego można spotkać tylko największych miastach i wzdłuż głównych linii komunikacyjnych głównych linii kolejowych, a tak poza tym na to mamy w Polsce 1314 000 000 Polaków, którzy są odcięci w jakikolwiek sposób, jakby w pełni OC transportu zbiorowego jest po prostu dla mnie zupełnie szokującą liczbą podobną chyba tylko z tymi liczbami dotyczące mniej a, a tego jak bardzo jesteśmy zapóźnieni w sektorze budynków ogrzewanych węglem to jest taka sprawa i też tak naprawdę nie podejmujemy czy rząd Polski nie podejmuje żadnych kroków do zmiany tak, czyli czy już od kilku lat wiemy jak bardzo szkodliwe są, a jest proces wycinania tzw. tweetów DPF samochodów, które powodują po prostu duża emisja tlenków azotu i pyłów na naszych ulicach i już od paru lat słyszymy deklaracje staje się już kolejnych rządów na temat tego, że ten w tym problemem trzeba się zająć od 5 lat nic się po prostu nie wydarzyło, więc jesteśmy w sytuacji, której nie jesteśmy w stanie nagle od przyszłego roku powiedzieć Słuchajcie od jutra wszyscy Polacy kupują elektryczne samochody za 150 000zł jednocześnie będziemy karać mandatami w wysokości 10 000zł wszystkich ludzi, którzy nie mają samochodu z wyciętymi filtrami DPF nie jest to możliwe, ponieważ po prostu takich samochodów w Polsce pewnie kilka milionów i wiele osób po prostu nie ma fizycznie innej możliwości dojazdu do pracy, ponieważ ich dochody np. nie pozwalają na zakup lepszego pojazdu nie mają żadnego autobusu czy kolei i jako alternatywy do jeszcze do pracy, więc nie jest możliwe podjęcie drastycznych działań z dnia na dzień tylko trzeba faktycznie zacząć od jakich stopniowych kroków, czyli np. stopniowego zwiększania kontroli należy przejść również to kwestia importu aut w tej chwili wciąż importujemy ponad 1 000 000 starych samochodów z Europy zachodniej rocznie, które po prostu trafiają do Polski wiemy o tym pan problemy od kilkunastu lat MEADS system nie dzieje, więc jeśli nie zaczniemy od takich małych kroków zdaje sobie sprawę, że musimy podejmować duże, ale bez podjęcia nawet tych małych to my nie możemy nawet myśleć o tych, którzy to jest też dla mnie najbardziej niepokojące, że po prostu brakuje takiej całościowej wizji w jaki sposób możemy tę misję w transporcie z redukować, bo możemy się łudzić tym, że kiedyś będą samochody elektryczne, ale one masowo zaczną się pojawiać, zwłaszcza biorąc pod uwagę, że przeciętny samochód w Polsce kupowane ma lat znaczka 13 nie jest nowy salonu to te samochody elektryczne będą się masowo pojawiać w Polsce w latach trzydziestych najwcześniej, a my musimy się zastanowić jak w 2050 roku osiągnąć neutralność klimatyczną całego sektora czy nie tylko samochodów osobowych, ale też musimy harmonizować sektor samochodów ciężarowych co jest bardzo trudna, a dodajmy i pamiętajmy o tym, że Polska odpowiada za 14 całego całej logistyki ciężar samochodów ciężarowych Unii Europejskiej, czyli tak naprawdę najważniejszym graczem całej Unii Europejskiej, choć samochody ciężarowe do tego do tego musimy tak organizować takie sektory jak jak lotnictwo, więc naprawdę po prostu to jak jest nasz główny postulat płynący z tego raportu jest to zacznijmy działać już teraz zacznijmy faktycznie wprowadza stopniowe rzeczy takie jak ograniczenia w fakcie starych aut jak kontrola filtrów jak wprowadzanie pierwszych spraw niskoemisyjnych podwyższania opłat za parkowanie priorytet dla transportu zbiorowego w miastach, bo po prostu w tej chwili nawet dyskusję w poszczególnych miastach struktury państwa nas, słuchając w Warszawie Gdańsku Wrocławiu czy Poznaniu to po prostu wprowadzanie każde, jakiej strefy, której niektórzy nazywają utrudniania życia kierowcom najmniej nazywają po prostu uwalnianie przestrzeni od samochodów czy po prostu tworzenie miasta przyjaznego dla ludzi też po prostu wielka batalia taki bez drastycznego zwiększenia tempa takich działań to po prostu nigdzie nie dojdziemy ja rolnictwie leśnictwie może pan porozmawia zaraz, ale podejrzewam, że mamy też jeszcze inne tematy tak, dlatego że nie z tego co mówi pan Oskar w takich moich własnych przemyśleń obserwacji nie to do tego nie czynnika, który sprawdź, czego obecnie sytuacji jeśli chodzi o emisji gazów cieplarnianych czy czy nie no zanieczyszczeń środowiska nie dochodzi wiedza bieda jest jednym z elementów bardzo istotnych jak mówimy o wymianę pieców po tej strategii dotyczącej chociażby tych nie gazowych pieców zamiast nie węgla owych, które są przestarzałe jak pan skarg powinniśmy pójść foto nie wolno, bo ból w panikę itd. to ono chcę powiedzieć, że za tym stoi ten indywidualny człowiek, który bardzo często po prostu nie ma pieniędzy na tę inwestycję już pozostanie w tej swojej tradycji używania starego pieca palenia nie byle czym głównie śmieciami czasami nawet plastikiem nie jak się nawet mówić o ogrzewaniu szklarni to bardzo często szklarnie są używane przez spalanie niewłaściwych i nie produktów w piecach, które nie służą do używania tych szklarniowych nawet przy produkcji żywności tak dalej tak i nie znam go, skąd bierzemy ten 1 000 000 samochodów starych na terenie naszego kraju głównie, dlatego że ludzi nie stać na nowy samochód nie oczywiście nie chodzi o to, żeby państwo w tym momencie wspierało kupno nowych samochodów poprzez nie wiem dotację na rzecz indywidualnego obywatela, ale chcę powiedzieć, że nie no i wracam do tego co dziś ten na początku powiedziałem jest nam brakuje do tej takiej totalnej straty nasi by wyobraża sobie jako lekarz totalną strategię i znowu wraca do tego, że nie zdrowie ma swoją wartość ekonomiczną nie jest taki przedmiot psy niektóre nazywa się ekonomika zdrowia nie, których w Polsce się bardzo słabo rozwija w wielu krajach i ma krytyczne znaczenie dla podejmowania decyzji politycznej w obszarze nie tylko bezpośrednio samego zdrowia, ale w ogóle w gospodarce nie szkolnictwie wielu działa chętnie, które zależą od nie decyzji na poziomie rządu, które to decyzje suk swojej no podstawie uzależnione od tego jak będzie wyglądało zdrowie obywateli i stosownie do nie podjętych decyzji, ale nie w tym sensie takim, że najlepiej być szkodliwe tylko na ile uda się poprawić sytuację zdrowotną populacji poprzez wzięcie pod uwagę pewnych inwestycji my, czyli nie bierzemy pod uwagę faktu, że jeżeli ktoś choruje na nowo twórcom nie tylko tracimy 2 miejscu pracy nie tylko obciąża rodzinę najbliższych nie tylko kosztuje to Narodowy Fundusz Zdrowia nie no ale dodatkowo tracimy nie pracownika nie i że nie da się w sumie na kompletnie nie opłaca lepiej, żeby ta osoba nie chorowały na ten nowotwór raczej chodziła do pracy była produktywna możliwie jak najdłużej w życiu to w czasie zamienia na konkretną wartość finansową i pewien dobrostan też populacji nie i w związku z tym w analizie, jeżeli mamy jakąkolwiek inwestycję zdrowie bierzemy bardzo wycinkowe charakter tego co się dzieje nie w tym obszarze także nie, jeżeli teraz mówimy o wymianie chociażby tych kopciuchów na lepsze piece czy przyjście na nie na gazyfikację, który w dalszym ciągu w wielu regionach Polski brakuje to podlega tą decyzją innego ministra myśmy postulowali nie przed laty 2000 chyba 11 dwunastym roku była nawet ustawa przyjęta czy piętnasty 2015 ustawy o zdrowiu publicznym, która dążyła do tego, żeby stworzyć takie gremium złożone psy przynajmniej podsekretarzy stanu głównych resortów odpowiedzialnych wpływających na zdrowie populacji Polski po to, żeby pewne decyzje były konsultowane na poziomie kierownictwa administracyjnego politycznego naszego kraju uwzględniające właśnie różne aspekty zdrowotne, więc przy no też tych aspektach ekonomicznych, czyli mówiąc inaczej jak policzymy dobrze, gdzie my tracimy na tym zdrowiu przez psy to, że nie inwestujemy w nie no to bezpieczeństwo zdrowotne to tego po prostu brakuje w naszej strategii wewnątrz narodowej i to, o czym mówi pan Oskar losu, jaki się nie, jakby fragmenty tego, który jak się po składa 1 całość dopadł dopiero wtedy globalnie widać, że tam, gdzie byśmy zainwestowali pewne obszary to oczywiście nie na nie nie zaraz nie w ramach kampanii wyborczej i cyklu wyborczego uzyskali efekt tylko nieco bardziej odległym czasie, ale to się w sumie, aby opłacało i takie globalne podejście moim zdaniem to, czego nam dzisiaj brakuje wtedy można to wszystko inaczej poukładać wtedy się nie okazuje, że no naprawdę warto zabrać doinwestować poszczególne gospodarstwa prowadzić aktywną politykę podatkową aktywną politykę inwestycyjną no chociażby po to, żeby nie jak najbardziej ekologicznych źródła energii pojawił się we wszystkich możliwych miejscach w kraju, a to w perspektywie da nie nie to, żeby tylko wyłącznie widzimy, że jesteśmy pro ekologiczni, ale to, że nie osoby, które będą z tego korzystały ich otoczenie będzie po prostu żyło lepszy dobrostan nie w rozumieniu zdrowia, a więc zgodnie z definicją światowej organizacji zdrowia to zdrowie to nie jest tylko łącznie brak choroby to jest też nie to dobre samopoczucie w rozumieniu psychicznym fizycznym, ale też społecznym, czyli uszy nie dobrostan słowem słowo warte zapamiętania, bo to jest nie taka podstawa myślenia we współczesnym świecie o roli państwa nad polityką prozdrowotną i znowu jak popatrzymy dzisiaj państwo nasze główne myśli o tym, żeby się gospodarka rozwijała, bo wierzy w to, że rozwój gospodarczy będzie prowadzić do dobrostanu tymczasem w dalszym ciągu daleko nam do liderów Europy jeśli chodzi o długość życia zdrowiu i długość życia w ogóle naszym kraju, a to jest chyba dopiero bierni dobrostan, więc teraz panowie, podsumowując trochę i celem inspiracji nic czy Polska ma się braki wzorować, a w kontekście transformacji w kontekście pomysłu ograniu w kontekście tego jak można ją przeprowadzić, jakie efekty może przynieść mam tutaj na myśli pewnie głównie kraje skandynawskie, bo to jest ten typ lidera rankingu regionów, które sprawnie do kwestii neutralności klimatycznej odchodzą, więc może nawet sam nie wskaże, jaki jest z tymi wzorami z tymi inspiracjami odchodzeniu od węgla to morze chciałbym jeszcze nasionka odnieść od do wypowiedzi pana profesora się szalenie zgadzam z tym, że powinniśmy podchodzić kompleksowo do polityki tutaj ta ekonomika zdrowia jeśli przed prze pamiętam pojęcia to jest bardzo ciekawe pojęcie, bo ono tak naprawdę można było też przełożyć na politykę klimatyczną, czyli potrzebujemy takiego gruntownego kompleksowego spojrzenia na to, jakiego typu działania powinniśmy podejmować nie tylko na sektor energetyki, ale w całej gospodarce, żeby one były ze sobą spójne taki, żebyśmy faktycznie osiągali zakładane efekty klimatyczne jednocześnie, wyceniając po prostu różne inne koszty, czyli tak jak przy chorobach, żebyśmy nie patrzyli tylko na koszty węgla potrzebnego do opalania Kopciuch, ale też spojrzeli na to, jakie to nawet patrząc czysto monetarne w złotówkach generuje koszty np. dla systemu zdrowia, więc tutaj absolutnie to popieram jeśli chodzi o dobre praktyki to nas niestety tutaj informacja jest taka, że powinniśmy się wzorować po prostu na państwa, które mają właśnie jak najbardziej kompleksowej polityki, która w sposób taki bardzo realistyczne podchodzą do kształtowania polityki to jest po prostu można powiedzieć w ten sposób polityka klimatyczna musi być oczywiście wprost, ale bardzo często jest jednak powiązana po prostu z tym jak kompleksowy sposób poszczególne państwa podchodzą do kształtowania polityki nie dziwi też wtedy, że m.in. państwa skandynawskie są takimi państwami wiodącymi w tym obszarze a, ale też niektóre państwa Europy zachodniej jeśli chodzi np. o budownictwo są takie kraje też naszego regionu jak Słowacja, gdzie podejmuje się szerokie plany termomodernizacji budynków dużo głębszej niż w Polsce mamy np. w Czechach strefy niskoemisyjne dla samochodów, czyli nie nie są wpuszczane do centrów miast samochody niespełniające odpowiednich norm, a więc tego typu przykładem są są też w naszej w naszej części Europy nie tylko nie tylko, że Europie zachodniej i też 1 taka duża rzecz to jest decyzja, która tak naprawdę najbardziej gwałtownie z nim mniejsza emisja gazów cieplarnianych, ale do wracającego do pani pierwszego pytania na nie doprowadzą nas w samej neutralności klimatycznej po prostu pozwala unikać nawet 30% emisji to jest po prostu data wejścia Polski z węgla i dodam, że dla krajów wysokorozwiniętych jednak Polska już zaczyna się zaliczać do tego grona państw z grupy OECD ta data powinna wynosić powinna w 2030 roku w tej chwili po prostu cały czas unika się tej dyskusji przez bardzo trudno jest też zaplanować proces transformacji i np. takiego państwa Słowacja znowu cie, a czy wielu państw Europy zachodniej, które mają taką datę wejścia, ale też Mączka Węgier, które ogłosiły zamknięcia swojej ostatniej elektrowni Węglowej w 2000 w drugi w połowie lat dwudziestych czy Grecji, która ogłosiła zamknięcie dużego bloku węglowego razem z dużą Elektra dużą kopalnią węgla brunatnego w 2020 ósmy roku i to wcale nie regionie, który ma się świetnie powodzi jest region Macedonii, a w zachodniej jedyny region agencji, które nie ma bezpośredniego dostępu do morza z Niwą turystyką oddalone od szlaków komunikacyjnych mimo wszystko podjęto taką trudną decyzję gospodarczą na temat zamknięcia Elektry elektrowni i kopalni węgla brunatnego i patrząc na to w jakim położeniu jest np. koni, które znajduje się w połowie drogi między Warszawą Poznaniem i na drodze Berlin Moskwa czy też Śląsk region Śląski, który świetnie skomunikowane właściwie całą Europą środkową to nasze śmiem twierdzić, że nasze możliwości na temat zaproponowania alternatywy nie tylko dla poszczególnych pracowników kopalni, ale dla całego regionu dla przyszłych pokoleń, czyli synów córek aktualnych często górników jest zdecydowanie lepsza niż dla wielu innych regionów węglowych czy związanych z paliwami kopalnymi Europy a jaka przyszłość czeka naszą energetykę, która straci węgiel cena zastąpi, jakie szanse mając na odnawialne źródła energii, jakie szanse na wodór, który jest stosunkowo nowym pomysłem nowym rozwiązaniem jednakowoż, zdobywając sobie pewną popularność chociażby we Francji jeśli chodzi o odnawialne źródła energii to mam jednak bardzo dobrą wiadomością dobrą wiadomością jest to, że energetyka odnawialna stała się po prostu tania ona jest w tej chwili często nawet najtańszą możliwą energią elektryczną zdarza się nawet, że wybudowanie nowej farmy fotowoltaicznej czy wiatrowej na świecie jest tańsze od używania istniejącego węgla nie nawet nie mówię o budowie nowej elektrowni, ale istniejących już zamortyzowanych elektrowni węglowych, więc też rzekę międzynarodowa agencja energii wskazuje, że energia słoneczna jest prawdopodobnie najtańszą daje energię w historii ludzkości najtańszą energią elektryczną, więc szanse są na szczęście duża oczywiście pozostaje problem w jaki sposób bilansować sieć elektroenergetyczną się wysokich udziałach odnawialnych źródeł energii mimo wszystko jednak, spoglądając takie państwa Niemcy największa gospodarka Unii Europejskiej na jedną z największych potęg przemysłowych świata widzimy, że jest ona w stanie bez problemu funkcjonować z udziałem odnawialnych źródeł energii przekraczające mi już grubo ponad 40%, a spokojnie też są tworzone już plany w jaki sposób ona może funkcjonować czy 70%, czyli trochę, jakby Polska przez swoich 15% nawet całych odnawialnych źródeł energii swoim micie no to ma jeszcze powiedzmy też duży bufor, chociaż oczywiście rozbudowa sieci i jest będzie bardzo istotne jednocześnie wspomniała pani włodarza to wodór możemy potraktować jako pewną taką technologię magazynowania energii, ponieważ bardzo trudno jest w tej chwili właściwie nie da się w sieci magazynować energii elektrycznej dlatego też potrzebne są duże akumulatory oczywiście znamy najbardziej taki popularny akumulator mamy w naszym smartfonie w kieszeni, ale aplikowanie takich akumulatorów na gigantyczna skala jest w tej chwili jeszcze nieopłacalne, ale woda jest jedną z takiej technologii, która po prostu może być wykorzystywana do magazynowania dużych ilości energii czy też z produkowania energii w procesach przemysłowych wodór możemy pozyskiwać właśnie np. w okresach, gdy mocno wieje czy świeci słońce z tej taniej energii wiatrowej czytanie energii fotowoltaicznej niekoniecznie też w Polsce może to być MR wodór może być potem te sprowadzane po prostu regionów świata gorączka warunki wietrzne są najlepsze na świecie czy warunki słoneczne proszę sobie wyobrazić np. dająca haracze czy tereny pustynne ogólnie na świecie mogą może być potencjalnie sprowadzanej oczywiście rodzi pewne ryzyko importu paliw znów, ale w tej chwili pamiętajmy, że jesteśmy uzależnieni po prostu 90 paru procentach od importu ropy naftowej głównie w kierunku wschodniego i tutaj, wspierając tak naprawdę gospodarka oparta na samochodach wspieramy jednocześnie naszych sąsiadów ze Wschodu czy z regionu zatoki Perskiej tak samo zgadzam jesteśmy w dużej mierze uzależnieni nie będzie nieważne czy ten gaz będzie płynął do nas statkiem ze Stanów zjednoczonych czy Norwegii czy czy Rosji jeśli chodzi o węgiel, toteż coraz większą część tego zużywanego węgla już około 13 również z importu i ten odsetek będzie tylko rósł pragnę dodać, że w Niemczech pomimo tego, że ostatnia kopalnia węgla kamiennego została zamknięta wciąż tam węgiel jest jak najbardziej zużywane jest po prostu importowane z drugiego końca świata, więc wydaje mi się takiego świata też też nie chcemy już mamy więcej to nie jest także, że musimy się zdawać koniecznie na jakość auta i energetyczną, chociaż oczywiście jesteśmy za tym, żeby jak największą część energii, a była produkowana u nas w kraju i myślę, że to jest taki prawdziwy prawdziwa niezależność energetyczna jeśli my będziemy mogli ze swoich krajowych źródeł i w dużej mierze bilansują system dzięki krajowym magazynami i rozwiązaniom w sieci czy rozwiązania zarządzania popytem tej energii elektrycznej będziemy w stanie pomóc zbudować prawdziwie prawdziwie zrównoważone i bezpieczeństwo energetyczne oparte na krajowych źródłach Ania masowym imporcie węgla ropy kas panie profesorze pana jeszcze poproszę na koniec głos i takie podsumowanie jak energetyka oparta na odnawialnych źródłach energii wpłynie na stan zdrowia publicznego jak mogłaby wpłynąć chyba nie ma wyjścia przed nami też jedyne rozwiązanie rozsądne to wszystko, o czym pan Oskar czy ja słucham z wielkim zainteresowaniem takie globalne podejście do tego problemu nie jest czymś dla mnie niezwykle fascynujący, bo de nagle widzę jak bardzo zależy od pewnych strategii globalnych, które zostały czy są podejmowane w różnych regionach nie i tak wracamy do pytania pani redaktor w sprawie tego nie no na kimś wzorować myślę, że jesteśmy w tej sytuacji jako ci najbardziej spóźnieni prawie najbardziej spóźnieni w rozwoju prawidłowej tej ekologicznej energetyki możemy skorzystać ze wszystkich najlepszych praktyk no bo wszystkie nie doświadczenia już są nie w jaki sposób nie do obserwacji do korzystania z tych regionów, gdzie nie no pewne rozwiązania wdrożono widzimy plusy minusy tych rozwiązań, więc mamy ten przywilej rósł szansę, żeby wykorzystać się nie doświadczenia innych zamienić na nie na coś bardzo pozytywnego w naszym kraju, ale chcę powiedzieć, że opuści Kluba tego globalnego podejścia natury taki przeciętny obywatel nie bardzo mały nie no to my też może być coś zrobić się nie tylko przez fakt, że zmieniamy nie paliwo, którym ogrzewamy nasze domy, ale i też i UE chociażby przez obniżenie temperatury mieszkania okazuje się, że obniżenie temperatury 1 stopień, a średnio w Polsce mamy 22 stopni mieszkania widać byśmy zeszli o ten 1 stopień to jest to 21 °C to potrafimy zaoszczędzi się no tyle węgla rocznie ile się mieści na 12 000 wagonów 450 000 ton węgla możemy zaoszczędzić to oczywiście się zamienia na emisję nowo to ten węgiel nie nie byłby spalony i tego nieco w wyniku rozpalania węgla pisze zostały do atmosfery nie będzie też jeden z takich klasycznych przykładów naszych własnych indywidualnych starań podejścia nie do drugi element to jest także, jeżeli mówimy o nie analizie eksperckiej nie do Termiki danego domu, który ci stawiamy chcemy poprawić izolację termiczną mieszkania nie to też nie warto myśleć o tym, że warto tutaj mieć jakąś sieci wsparcie ze strony jednostek samorządu terytorialnego czy administracji publicznej, która mogłaby takie opracowania na potrzeby przeciętnego obywatela i przygotować się mnie i taką pomoc mogłaby udzielić by optymalizować to co się dzieje w sprawie Energi nie jej zużycia my na terenie poszczególnych gospodarstw domowych no bo wiemy, że możemy bardzo dużo stracić przez właściwą izolację nie możemy bardzo dużo zyskać nie przez właściwą izolację osób takie rzeczy, które SUV w rękach nas samych obywateli, ale wsparcie państwa byłoby tutaj bardzo cenne chociażby ze względu na to, że nie i nie zawsze stać na podjęcie my tych racjonalnych działań, choć no i budowanie świadomości jest coraz lepiej w tym zakresie w naszym kraju coraz więcej wiemy jako obywatele o tym i coraz częściej o tym mówimy, że zanieczyszczenie powietrza jest bardzo szkodliwe i że należy z tym walczyć warto przypomnieć, że 10 lat temu nikt o tym prawie nie wspominał nie, a mnie portale internetowe, które poświęcały były poświęcone temu zagadnieniu należały do rzadkości, więc jest tutaj wiele działań takich, które nie zależy od nas samych od naszych nie wybranych przez przedstawicieli czy samorządach terytorialnych czy na poziomie my ogólnonarodowym i dopóty dopóki my nie pokażemy, że nam na tym bardzo zależy to będziemy mieli właśnie taką politykę z dnia na dzień no i chcemy dać bardzo negatywny przykład była taka debata święto Stali jako grupa ekspertów do zaopiniowania propozycje nowych nie stężeń pyłów zawieszonych w powietrzu do celów alarmowych, czyli te poziomy alarmowe niektóre się właśnie w kraju i ciesz się okazało że, żeby mieć sukcesy mnie to ówczesny minister środowiska nie po prostu podniósł normy nie w ten sposób ilość dni objętych alarmem smogowym w Polsce nie mogłaby zmaleć, ale ilość ruchu zaliczonych w powietrzu w dalszym ciągu pozostawi nas na na nie na poziomie niezmienionym to są oczywiście klasyczne przykłady jak można realizować pewną politykę, osiągając pozorny sukces, a nie nie rzeczywistą poprawę, na których nam zależy z mojego punktu widzenia jako lekarze nie ma wyjścia musimy jako kraj dążyć to nie tego co się w tej chwili najlepszego dzieje w tym zakresie na świecie w przeciwnym razie będziemy narodem schorowanym i tu nie chodzi nawet oczekiwaną długość życia tylko ten drugi bardzo ważny parametr w życie zdrowe, bo życie zdrowie też życie wydajemy też życie szczęśliwe życie rodzinne też życie społeczne my i życie produktywne, a na tym wszystkim nam bardzo zależy od takich bardzo od podkreślać bardzo często i bardzo głośno uświadamiać się każdemu to nas teraz słucha, że zmiana systemowa jak też zależy od nas od tego jakich polityków będzie w kolejnych wyborach wybierać dziękuję serdecznie prof. Bolesław Smoliński warszawski Uniwersytet medyczny i oskarżonych WWF Polska są dzisiejsi goście dziękuję panu bardzo bardzo pani jednak dziękuję panu Oskarowi za niezwykle ciekawe wypowiedzi dziękuję również panu profesorowi dziękuję bardzo, klimat zmian nasz Klima potrzebuje zmian musimy zmienić swoje przyzwyczajenia i nawyki Zwiń «

Dekarbonizacja i neutralność klimatyczna. Oraz prozdrowotna gospodarka

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: KLIMAT ZMIAN

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 03:00

Najnowsze Podcasty

Rola Niemiec w UE. Jak było w przeszłości, jak będzie teraz?

Na Szwedów ze złowróżbnym szumem skrzydeł runie jak lawa ognia husaria. To początek bitwy pod Kircholmem

Kiedy przyjąć 3. dawkę szczepienia przeciw COVID-19? W jakim odstępie od szczepienia przeciw grypie?

Opel Grandland, samochód Apple'a oraz nowości z USA

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL