Manifestacje kobiet w czasie zaborów oraz w II RP. O historii emancypacji mówi prof. Joanna Dufrat

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

osiemnasta 41 i 10 sekund na zegarach ostatnia część naszego świątecznego wydania w radiu TOK FM świątecznego dziś obchodzimy z tą drugą rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości z nami prof. Anna duch rad Instytut historyczny Uniwersytet wrocławski dzień dobry pani profesor dzień dobry rozmawiamy przed chwilą o finale finale bądź na takim częściowym najmniej plany finale częściowym sukcesie, czyli doprowadzeniu do uchwalenia nowego prawa wyborczego w 1918 Rozwiń » dziewiętnastym roku do nadania kobietom zarówno czynnych, jaki biernych praw wyborczych, kiedy Pański pani zdaniem rozpoczęła się ta nie jest prawdziwa nim wojna czy też walka mający pan jako o swoje prawa i równą równouprawnienie kobiet mężczyzn w Polsce czy, jeżeli mogę jakoś odnosił do takiego szerokiego pęczek emancypację początek się promować dziewiętnastego wieku jest coraz więcej kobiet na ziemiach polskich za właściwy czy dostęp do dostrzegał konieczność usamodzielnienia się to to usamodzielnienie było w dużej mierze, jakby wymuszone sytuacją przez zewnętrzną dotykał na początku bardzo wyższe związane było walką o niepodległość z powstaniami za migracje mają czas choćby w powstaniu powstaniu listopadowym to wszystko powodowało, że do coraz więcej kobiety zaczęły osobiście odczuwać nowe święto nierówność w dostępie w sferze publicznej w tym, że musiałby się brać odpowiedzialność choćby gospodarstwa, a właśnie praw żadnych żadnych nie miały tego typu dążenia postulatom nasze poszerzają, ale też coraz intensywniej wraz z końcem dziewiętnastego wieku wtenczas teraz więcej, jakby kobiet chodzi o takiej taką wymuszoną emancypacji, zwłaszcza po powstaniu styczniowym 1800 sześćdziesiąty czwartym roku, kiedy jest ustawa uwłaszczeniowa, kiedy warstwa szlachecka przy przeżywa kryzys w Galicji też jest to jeszcze nałożone na kryzys ekonomiczny bardzo duża liczba kobiet właśnie warstw szlacheckich, a zwłaszcza tych, które były zdolne do podnoszenia takiej refleksji podnoszenia jakieś analizy z czego wynika trudniejsza sytuacja kobiet od dziś w sferze publicznej edukacji w tym znaleźć możliwości usług są utrzymania się wasze bardzo się zaczyna poszerzać pojawiają się pierwsze właśnie głosy, które zaczną analizować kontekst kulturowy, a takie nastawienie choćby z 1 strony na to, że najważniejsze dla kobiet jest małżeństwo, a edukacja wszystkie inne rzeczy są na drugim planie tylko coraz mniej kobiet mogą znaleźć tego męża i coraz więcej kobiet potrzebowało znaleźć zatrudnienia, a drugą samodzielność wzrostu, a potrzebna była też dobra edukacja, więc emancypacja, jakby dochodzi od takich doświadczeń nazwijmy takich codziennych jak pani profesor ja też przeczytałem taką opinię, że ta główna fala walki czy też świadomości wolnościowej wśród kobiet równouprawnienia bierze się właśnie od wspomnianego przez panią nie powstania styczniowego żoną jest taką cezurą pewną dla dla tego procesu, jeżeli inicjacja do polityki odbywała się właściwie za pośrednictwem kobiet, które były zaangażowane w jaki sposób to powstanie niezależnie od tego czy po stronie, jakby sanitariusze jakiegoś otoczenia samego wojskowego militarnego tego powstania czy też po prostu jako pośrednie ofiary powstania po po zamordowaniu czy też okaleczanie mężów czy wierzymy w dziewiętnastym wieku to się wydaje przyglądamy się już takim emancypantki też feministkom sufrażystki, kiedy one rzeczywiście wchodzą do tego na ten ostatni etap takim walki wysuwają postulat praw politycznych nie tylko w dziedzinie edukacji czy innych ten w kwestii społecznych to ja bym powiedział, że oczywiście kobiet uczestniczących w powstaniach było wiele, ale też bez przesady powstanie nie były masowym zrywem nie dotyczyły wszystkich bardzo ważne natomiast bardzo silne nie dotyczą bywało no takie doświadczenie te spółki o pokoleniu kobiet z przełomu dziewiętnastego dwudziestego wieku trochę jak z Józefem Piłsudskim, który wychowywał się na micie powstania powstania styczniowego dlatego też chęć walki o niepodległość była w tych środowiskach kobiecych równie silna psią dziewiętnastego dwudziestego wieku to było w środowisku męskim, kiedy na przełomie dziewiętnastego wieku, kiedy zmienia się sytuacja międzynarodowa to po państwa zaborcze zbliżają się do wojny też takiego idealnego konfliktu nie dostaje między sobą po 1 stronie Austro-Węgry Niemcy po drugiej po drugiej cesarstwo rosyjskie po nic dziwnego też, że te dziewczęta i poszli młode kobiety chcą uczestniczyć w nich na równych prawach jakich takich samych jak i uczestniczą mężczyźni, ponieważ one wychowują się na tych samych opowieściach o o aktywności swoich babek prababek dziadków właśnie tego typu politycznym i wasze takim jest tu nawet czasami ekstremalnym zaangażowania kartę profesor co było to było pokłosie takiego poczucia czy też czy też nastawienia, że obywatele jest przede wszystkim ten, który też broni ojczyzny czy nikt nie wie czy wtenczas tam trzeba takie pomysły taki pomysł czy taka interpretacja pojawia się w okresie międzywojennym, kiedy są co prawda wąskie, ale są takie środowiska kobiet, które walczą starają się o to, aby kobiety mogły służyły wojsku podobnie jak mężczyźni pierwszy taki argument skoro one chcą pełnego obywatelstwa muszą też, jakby zadeklarować swoją gotowość do poświęcenia właśnie poprzez służbę wojskową, ale ten jest popularny, jakby w przypadku kobiet walka o taką walkę zbrojną nie jest jakby tutaj elementem elementem jakiegoś dziś legitymacji Obywatelskiej nie tylko o nich nikt nie oczekuję tego sposobu zaangażowania, ale po prostu nawet chyba jest to nadal nie dają możliwości podjął wątpliwości jest nadal radykalna forma nie dla wszystkich dane części dla młodszych dla młodszych kobiet do reformy te kobiety pani profesor korzystają wskazaną organizację edukacji na każdy może ona łączą różne elementy, dlatego że mamy to są kobiety oczywiście z różnych środowisk najczęściej są byłe szlachcianki to są inteligentni są ziemianki to są po prostu kobiety, które właśnie szukają możliwości wspierania ruchu niepodległościowego te najmłodsze czy starsze organizują w okresie wojny tworzą ligi kobiet z bardzo przemyślana organizacja, ponieważ one się też 2, bo one jakoś łączy chce takim projektem właśnie myślenia o kobietach jako obywatelka w przyszłym państwie projekt 2 takie pewne takie hasła walki o prawa polityczne one na ziemiach polskich pojawią się w debacie publicznej nie więcej w okresie rewolucji presję po 1905 trzydziesty siódmego roku w Galicji są związane z reformą debatą nad reformą prawa wyborczego, w wyniku którego mężczyźni dostają to zostałem powszechne prawo wyborcze i ta debata siłą rzeczy musi być wyciszona na czas wojny, ponieważ wojna zbliżające się konflikt, jakby wymaga, jakby innego ustawienia priorytetów kobiety chcą wspomagać ruch niepodległościowy i też mówienie o prawach wyborczych jest traktowane przez opinię publiczną jako taki środek taki zdrady te społeczeństwo powinno być Zjednoczone na wspólny cel, jakim walkę o niepodległość kobiety mówią o swoich prawach i one rzeczywiście między przed wojną wyciszają, a te hasła i powstaje organizacja po raz pierwszy pierwsze pierwsza część tej organizacji czy sam pomysł w Warszawie tysiące trzynastym roku jest liga kobiet pogotowia wojennego, która ma za cel podstawowy aktywizację kobiet ruchu niepodległościowym jeszcze nie wiadomo, jaką ma wyglądać ona jest taka dość sposób działania nawet konserwatywna, bo one mają wspomagać nie wiem wspomagać rodziny opiekować się dziećmi legionistów pomagać rannym i wie dniem dostarczone książki dla legionistów albo mówimy o wódce naprawiały mundury w tej właściwie z 1 strony robiły chciał robić to wszystko co, czego ruch Legionowa przyjrzeć się tworzy to właściwie głównie opiera się na na wsparciu Polaków ich jakby samoorganizacji niektóre kobiety mogły robić co istotne w tym, że w ten sposób zaangażowanie początkowego z tą walką o niepodległość był taki dość tradycyjny tylko, że kobiety robiły to co właściwie robiły cały czas coś się spełniały taką funkcję opiekuńczą prawa, ale jednocześnie ta organizacja była pomyślana jako taka organizacja Obywatelska dla kobiet, dlatego że podwyższenie podkreślano, że one muszą tam same funkcjonować nie mogą być tam żadni mężczyźni, ponieważ kobiety są socjalizm zwany do tego, o czym tutaj mówiono moja poprzedniczka, że błąd trudno zabierać głos w obecności mężczyzn, jakby taki sposób uczony się podporządkował więc, żeby chodziło o to, żeby kobiety spełniając, pomagając tym roku niepodległościowe, robiąc coś na czym się znają i właściwie mogą być pewne, że robią to dobrze jednocześnie uczyły się takich dodatkowych elementów decyzyjność logik logistyki zarządzania, żeby nabierały pewności siebie uwierzyły we własne siły i żeby się w tym sensie takie poczuły obywatelkami i Echo to musiał musiał być też pani profesor niezwykle trudne zadanie, bo z 1 strony było społeczeństwo nastawione do tych praw kobiet tak jak już wspomnieliśmy, czyli dosyć sceptycznie i tym kobietom przyszło się mierzyć zarówno tym społecznym oporem, ale także wydaje mi się, że niesamowitą trudność ma każdy z nas, żeby przeciwstawić jakiemuś wpojone systemowi wartości czy też zachowań mieszanka wydaje, że nie to znaczy dlatego na tym polegała, jakby mądrość tego pomysłu na Stowarzyszenie im walka kobiet pogotowia wojennego, który miał też swoją ono galicyjską, dlatego że kobiety funkcjonowały we własnym gronie tam nie było się tam po prostu one jakby się na same sobie by biała autorytety co więcej te tak tego tego typu Stowarzyszenie było taką stowarzyszeniem, które też same samodzielnie, a kobiety one nie miały chodzić w cudzysłowie po prośbie prosić o pomoc one musiały nauczyć same organizować sobie tę pomoc tak znaczy rodzinnego profesor tylko na myśli, że właśnie akces do tych organizacji tak samo przystąpienie tego nie samego początku chcę powiedzieć nie od tego samego początku, dlatego że te tam się pojawiały, jakby były wyciszane wszystkie nazwijmy tak samo jak wyciszono ten tekst walki oprawa polityczne etc jak czytamy program to jest po prostu patriotyczne to co mogło być kontrowersyjne oczywiście setek cel, jakim było pupy współpraca z jedynym poprzez ruchem wojskowym jak powstawał paramilitarnym w 1913 roku, czyli Józef Piłsudski Józefa Piłsudskiego w Galicji on był postrzegany jako socjalista, więc serem oczywiście ten sam fakt, że ta organizacja jakoś tam była powiązana z medyka aktywnie w inicjatywom tworzone przez Józefa Piłsudskiego, zwłaszcza presję polskim no mogą być nie mogło być nie najlepiej postrzegane, ale konie od razu, jakby musiał płacić to nie od razu by było jakoś eksponowane, ponieważ nocą mogą udać mogą się udać do 1500 czternastego roku, gdyby reguły rok byli Rosjanie tego typu działalność była to pierwsza nielegalna dość ograniczona, a później po prostu trudno właśnie obyć bez tych bez kobiece które, które po prostu robiły wyręczały w normalnych warunkach mogłaby godziwe wyręcza państwo, którego nie było wspierały Polski rynek niepodległościowe kiedy, kiedy wojska państwa centralne opanowują królestwo tysiące 900 piętnastym roku, wyrzucając z nich Rosjan nagle się okazuje chodzi tam naczelny komitet Narodowy, żeby agitować za występowanie mężczyzna Legionów nagle okazuje, że indeks tam tę agitację prowadzić to właściwie wnoszą to robić trochę przez te ligi kobiet, ponieważ ligi kobiet są praktycznie w każdej miejscowości w jakimś każdym takim Wit wniosek przykład to czasami, iż właściwy można dotrzeć z tym przekazem przede wszystkim właśnie przez te struktury organizacyjne Eco Pack profesora wiemy wiemy, jaki odsetek możemy oszacować to jakikolwiek sposób, jaki odsetek kobiet był zaangażowany w te ruchy oddolne obywatelskie, jaki odsetek wydaje się, że nie jest takie oczywiście proste mamy taki liczy strony same podawały to jest jak na polskie jak na polskie warunki pierwszej wojny światowej, ale też taką tradycję jest bardzo dużo, ponieważ w chyba największym okresie, czyli około 1500 szesnastego roku całą piętnastego tysiące szesnastego roku w Galicji królestwie polskim to było kilkanaście tysięcy 16 000 może czasami nawet 18 000 kobiet, które były, jakby czynnymi członkiniami lig kobiece natomiast, jaka była skala tych kobiet, które podlega wchodziły w obręb tego ruchu tak to znaczy wymaga dzielności one naprawdę robiły kapitalną robotę niepodległościową no to jest to chyba nie to oszacowanie jesteśmy tego oszacowania wiemy tylko, że kiedy przyglądamy nie wiem dziennik Kongregacja legioniści to bardzo często się kraj nie ma dziś opowieści o projekcie polskim choćby bez wspomnienia, gdyż weszło do miasteczka nie widziało się gdzieś dalej np. tworzą się komitety werbunkowe to pierwsza część kierowało szukało się jakiegoś punktu zaczepienia w postaci ligi kobiet to oznaczałoby, że ta organizacja była przynajmniej na terenie Królestwa polskiego bardzo rozpowszechniona dlatego dałem panu profesor te od proporcji do, a Moskale zaangażowania kobiet zastanawia się oczywiście musiały sobie musiały się mierzyć ze sprzeciwem ze strony mężczyzn wynikające z różnych pobudek, ale zastanawia mnie też musiały mierzyć się jak silnym sprzeciwem w ze stron samych kobiet na czele nie wiem jak nie mam wątpliwości co do tego ze sprzeciwu, ponieważ mogą być kary śmierci mężczyzn chwycił mężczyznę, ponieważ mogły być ten sprzeciw gdyby, gdyby ta organizacja była polityczna ona ba ponieść, a w takim znaczeniu w pewnym momencie, jeżeli się popierało tak ruch Piłsudskiego to wyroki ETS czy Piłsudski był traktowany jako socjalista, więc w regionie legiony były idea ideą socjalistyczną może, ale nie one tam nie było polityki nie w takim nie w takim nie w takim sensie jak dzisiaj sobie wyobrażam, a jeżeli w ogóle, o czym mówiono na zebraniach przy różnego rodzaju uroczystościach to właśnie był patriotą czystość wody obawa o niepodległość była edukacja dzieci i kobiet na poziomie takim historycznym to było świętowanie rocznic to było tworzenie i sieci kilimów, żeby ze sprzedaży tych kilimów zebrać pieniądze i kupić jakieś odznaki legionowe albo zrobić z tego z tego on co znaczy PTS ba często patriotyczne organizacja natomiast, jakby z tymi celami emancypacyjne kobiet bardzo serdecznie, a bardzo serdecznie dziękuję prof. Jan nad Eufrat Instytut historyczny Uniwersytet wrocławski nie była państwa moim gościem dziękuję panie profesorze jeszcze dziękuję bardzo, stwierdzeń dziękuję widzenia to był świąteczne wydanie świąteczne wydanie w radiu TOK FM program przygotował Bartłomiej Pograniczny realizowali Daniel Kowalewski Maciej Gorczyński wszystkim pan bardzo serdecznie dziękuję za chwilę informacji Radia TOK FM po nich dalsze ciągi świątecznego programu zapraszam państwa w imieniu Agnieszki Lichnerowicz, która m.in. mikrofon Radia TOK FM będzie państwa pytała państwa ulubionych czy też oryginalnych bohaterów narodowych zachęcam serdecznie do zgłaszania swoich propozycji tych także mniej oczywistych jak np. Mieszko pierwszy albo Jan Matejko Roch Kowalski bardzo serdecznie państwu dziękuję do usłyszenia Zwiń «

Manifestacje kobiet w czasie zaborów oraz w II RP. O historii emancypacji mówi prof. Joanna Dufrat

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: ŚWIĘTA Z RADIEM TOK FM

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 22:00

Najnowsze Podcasty

Marsz, marsz Tuska

Niska inflacja, braki paliw

Jak manifestujemy swoje poglądy polityczne?

Nowości Audi, autonomiczne autobusy w Czechach oraz Jeep Wrangler

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL