Praworządność a klimat: co ma jedno do drugiego, i trzeciego, czyli dziesiątek miliardów z budżetu UE

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

naprawy opat, bo prawo patrzy na siebie nawet jeśli o tym nie wiesz, bo prawo to nie tylko przepisy to również ludzie instytucje wpływające na twoje życie, bo wszyscy musimy się bronić przed bezprawiem naprawo patrzy podcast inicjatywy wolne sądy i Radia TOK FM dzięki państwu kolejny odcinek podcastu i te wolne sądy i nagle okazałem naprawą ba nie zwątpili Walczykiewicz, a będę dzisiaj rozmawiać ze prawą ręką hałasy fundacji ClientEarth Ewę Dąbrowską, która jest w Rozwiń » średniej nacji odpowiedzialna za taki segment Environmental demokracji, czyli dostęp do ognia swój głos w sprawach o środowisko, bo właśnie dziś rozmawiamy sobie o kwestiach klimatycznych i powiązaniu tego tematu praworządności i będziemy chcieli państwu opowiedzieć o tym, iż osiągnięcie celu klimatycznego jest możliwe wyłącznie wtedy, kiedy będzie, więc Polska będzie kraj członkowski Unii Europejskiej przestrzega praworządności chcemy rozmawiać o inwestycjach związanych z energetyką i właśnie gwarancje praworządności, które mogą kontrolować się o takiej inwestycji zaczniemy jednak od tego co się dzieje w tej chwili w Brukseli już zaczyna się szczyt rady Unii Europejskiej niezwykle ważny, który będzie dyskutowana kwestia budżetu na kolejny lata będzie dyskutowana kwestia funduszy w tym funduszu odbudowy, który jest niezwykle ważne funduszu odbudowy, a o bandę nic no i harmonogram jest zapowiadane weto wobec budżetu ze strony Polski Węgier i zastanowimy się nad tym jak to możemy mieć wpływ na sytuację finansową Polski jeśli chodzi o sumień i funduszy Unii Europejskiej z, a więc zasiłek może od tego los na jakie fundusze związane z realizacją bessy z transformacją klimatyczną, a ich osiągnięcia właśnie tego celu neutralności klimatycznej w 2000 nie dziesiątego roku są w budżecie Unii Europejskiej dla Polski i ryzykujemy wetując ewentualnie móc dzień dobry dziękuję bardzo, za zaproszenia może nie odpowiem na to pytanie chciałam jeszcze tytułem takiego prologu wspomnieć o takiej kwestii, która jest nie kontrowersyjna uzupełnia, która jest punktem wyjścia dla tych wszystkich rozważań mianowicie to, że jesteś w przededniu katastrofy klimatycznej i okno do podjęcia działań, żeby zapobiec katastrofie się zamknęło czy już nic nie możemy zrobić wobec katastrofy nie doszło jedyne co możemy zrobić to sprawić by te zmiany klimatyczne były mniej katastrofalna w swoich skutkach to jest powód, dla którego Unia europejska zdecydowała się czy ma zdecydować na najbliższym szczycie na zmianę czy na podwyższenie progów, które były do tej pory deklarowane progów dotyczących celów klimatycznych, czyli dotyczących emisyjności do tej pory te progi to było 40% do 2050 roku 40% emisji 1910 roku na natomiast teraz przyjęty ma być cel na poziomie 55% parlament europejski nawet wnioskował o 60% to 2030 roku po to, żeby osiągnąć neutralność w 2050 roku, a ta neutralność po prostu konieczna, żeby pan da się nie spaliła ręcznego wyjaśnić naszym słuchaczom dokładnie to jest 55% czego 55% w misji względem roku 1990 o tej dość to przechodzimy do tych funduszy do funduszu sprawiedliwości spraw tej transformacji do funduszu odbudowy, z czym wraca do pytania czym ryzykujemy ewentualnie jako państwo osa wetując budżet unijny właśnie w kwestii tych pieniędzy na na restrukturyzację klimatyczne czy musi liczyć co oszukiwać czy mamy do czynienia z ogromnym budżetem z ogromnymi pieniędzmi, ponieważ składa się na to nie tylko budżet na lata 20212027, ale również to, o czym łatwo wspomniałem, czyli 750 miliardów funduszu odbudowy, który ma wyciągnąć Europę kryzysu po koronawirusie oba te fundusze są mocno powiązana z celami klimatycznymi to znaczy, że zdobycie tych pieniędzy uruchomienie tego, że tych pieniędzy Unii Europejskiej jest stricte powiązane z przyjęciem przez Polskę celów klimatycznych, ponieważ znaczna część budżetu pieniędzy jest po prostu przeznaczona na transformację energetyczną bez pieniędzy to transformacja energetyczna w Polsce się nie wydarzy nie będziemy w stanie 6, a od energii tzw. czarnej, czyli węgla od paliw kopalnianych na energię zieloną rząd może twierdzić, że taka zmiana jest możliwa i że ten, że dokonamy tej transformacji bez wsparcia Unii to jest to jest niemożliwe bez wsparcia Unii to tej transformacji nie dojdzie energetycznej dobrze, czyli rzeczywiście są pieniądze, które są nam po prostu niezbędne, żebyśmy mogli jako kraju szusować osiągnąć poziom nie jest zakładany cel 2010 roku to jest ja akcji bez pieniędzy nie jesteśmy w stanie wykazać na co pieniądze mogą być wydawane publiczne te pieniądze przede wszystkim mają być wydawane na sprawiedliwą transformację inna, która na wsparcie Polski zarówno technologiczne jak i społeczne znaczona ułatwienia tych zmian, które niesie za sobą odejście od węgla szeroko rozumiane, bo nie zaś jest to materia bardzo skomplikowana i zwłaszcza dla niektórych regionów Polski bardzo kluczowa w skali kraju w tym momencie mamy do czynienia z zatrudnieniem w górnictwie znać stricte górników z 70 000 osób w skali kraju to nie jest dużo natomiast to znacznie mniej niż pracowników Biedronki, ale lokalnie to bardzo istotna branża mamy sygnały też lokalnie od tych regionów żoną na taką transformację są gotowe od ludzi od zarządów firm lokalnie działających natomiast nasi nie wydarzy bez tego zastrzyku finansowego strat sprawiedliwa transformacja skróconą ma polegać na tym by zapewnić środki by ludzie nie pozostali na lodzie ci, którzy są związani z pracą w sektorze Węglowym BU z zapewnić zatrudnienie rozwój gospodarczy dla takiego regionu po odejściu od węgla co jest bardzo istotne to odejście od węgla ona jest nie tylko korzystna dla klimatu one po prostu w warunkach ekonomicznych opłacalne ona jest opłacalne, bo nie wasz jeśli jutro Polska nawet nie przyjmie tego celu klimatycznego to 2000 szacuje się, że do 2030 roku cena węgla to będzie około 4045EUR za tonę jeśli natomiast cel klimatyczny zostanie przyjęte te słowa nawet 80EUR zatonę okej jako przykłady tych regionów w Polsce może podać się Bełchatów Konin prawda mamy wiele różnych sytuacji był katowni działa kopalnia ludzie mają jeszcze zatrudnienie w perspektywie jakiś tam kilku lat natomiast zmniejszenie konie ludzie potrzebują tej transformacji jeśli chodzi o zatrudnienie bardzo szybko i rozumieć zarówno jednych drugim przypadku mogą skorzystać z funduszy jeśli to są czy to jest fundusz sprawiedliwej transformacji czy też z funduszu odbudowy i te mogą być pozyskiwane pieniądze na ten cel z 1 drugiego funduszu, ponieważ tak jak wspominałam zarówno fundusz odbudowy fundusz sprawiedliwej transformacji budżet unijny są mocno nastawione na cele klimatyczne pomysłem trochę na wyjście z tego kryzysu jest to by branże, które teraz musiały się wstrzymać w obliczu pandemii wstrzymać swoją działalność ruszyły na nowo już bardziej zielonym ekologicznym wydaniu to Unia chce wspierać pieniądze przeznaczone np. na region łódzki zaczyna województwo łódzkie mają być wielkości mają to suma, która przeznaczona dla województwa łódzkiego np. ma być wyższa niż wszystkie pieniądze, które województwo łódzkie do tej pory otrzymało od wejścia Polski Unii Europejskiej, czyli w przeciągu następnych 6 lat województwo łódzkie na transformację energetyczną dostanie więcej pieniędzy przez ostatnie 16 lat w sumie dostało to są ogromne środki i w ogóle co istotne też, że my możemy sukces działać elektrownie węglowe tylko 2025 roku kopalnia już nie możemy zdziałać, więc te elektrownie i tak po 2002 tysiące 2007. musiała przestać istnieć i dlatego potrzebujemy szybkiego rozwoju energetyki opartej o inne surowce dla energetyki mniej emisyjnej i wpłat ze strony funduszy teraz przeszli do gwarancji praworządności czy znane są ważne są w kontekście właśnie wydatkowania pieniędzy unijnych w tych ogromnych strumieni pieniędzy, które a, które może otrzymać, dlaczego Unia, a proste, dlaczego Unia chce również sposób taki, który no wynika ze standardów zapisanych w aktach, a chce kontrolować wydatkowanie pieniędzy po to jest właśnie jest m.in. i rozporządzenie, które w tej chwili jest przedmiotem sporów między polską Węgrami, a Unią europejską rozporządzenia, który ma powiązać z wydatkowanie funduszy unijnych z przestrzeganiem praworządności, bo przecież to rozporządzenie ma zapewnić, aby Unia mogła sprawdzać jak są wydatkowane te ogromne fundusze, które wpłyną, bo do krajów członkowskich ten to rozporządzenie podstawą tego rozporządzenia art. 40 drugi traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej mówi, że można w UE robi sam może uchwalić przepisy, które nie zapewniać mają na bezpieczeństwo wydatkowania pieniędzy unijnych, a także Kulesz bezpieczeństwo finansowe Unii oznacza oczywiście ten mechanizm nie jest stricte narzędziem dla Unii, żeby to Unia to kontrolowała jest to mechanizm właśnie takiej zapewniające niezależność sądownictwa i zapewniające to podział władzy w skrócie to znaczy, żeby środki, które zostaną przez Polskę otrzymane, które zostaną zadeklarowane przez rząd na konkretne cele rzeczywiście tym celu służyła by to było konieczne konieczne jest społeczna kontrola tego prawda, żeby po prostu obywatel np. który ma być beneficjentem danego systemu mógł powiedzieć sprawdzam mógł zarówno otrzymać np. informacje publiczne w zakresie tego jak dane środki są wydatkowane, a także uruchomić kontrolę sądową np. w przypadku, kiedy są wątpliwości czy środki są wydatkowane zgodnie z planem nad rolą ma być oddolna to znaczy to nie jest także co prawda ta łamanie praworządności będzie inicjowane na poziomie krajowym przez samo Unia to chodzi o to, żeby dać obywatelom narzędzie do tego by te środki były wykorzystane zgodnie z przeznaczeniem na A6 to nie jest instrument takiej ingerencji bezpośrednie nie tylko tym instrumentem zapewniającym kontrolę wydatkowania finansów płynących z Unii ma być dobrze funkcjonujący system wymiaru sprawiedliwości, ale swoboda dostępu do zgromadzeń do stowarzyszeń do funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego do działalności takiej aktywisty lecznic, a jeśli tu w tym zakresie coś działa to dopiero z Unii Europejskiej zgodnie z tym rozporządzeniem może podjąć jakieś kroki skutkujące finalnie zablokowaniem funduszy jeśli rzeczywiście bez praworządności nie działa tutaj np. dzięki przykładzie tego, o czym opowiada o tym jak wielkie fundusze mają wpłynąć m.in. do Polski jak one są ważne 3 no właśnie zapewnieniu w celu ochrony są fundusze z no rzeczywiście musi istnieć mechanizm sprawnej i sprawnej kontroli takiego tych pieniędzy na sprawna kontrola może być dokonywana wyłącznie poprzez niezależne od nas sądownictwo i poprzez strony społeczeństwo obywatelskie, które również musi swobodnie niezależnie móc działać częściej teraz przyjdzie taki na konkretnych przykładów, ponieważ jak Fundacja osobiście była zaangażowana w postępowanie związane z projektem, a w Ostrołęce z te, których finałem została został zablokowała mogą się opowiedzieć o tym o tym projekcie działa osobiście nie była zaangażowana tutaj od razu demencji stosowania natomiast tak Fundacja rodzić o była, owszem, mogę kilka słów po prostu te postępowania powiedzieć, bo wiem na czym ono polegało to były informacje publicznie dostępne to postępowanie miało na celu wykazanie, że odejście od węgla leży w interesie ekonomicznym Polski, ale zacznijmy zaczęto, jaki to był projekt co to była z inwestycji to paliwo to miał być największa inwestycja Węglowa w Polsce Ostrołęka c z sam pozew został oparty o przepisy dotyczące prawa gospodarczego jako akcjonariusz mniejszościowy zakwestionowaliśmy zasadność ekonomiczną takiego projektowi, jaki cel został osiągnięty w wyniku działań kra czy ta inwestycja została wstrzymana mała rzecz zostały te 2 pieczenie na 1 ogniu u wiesza, bo z 1 strony nieopłacalność, o czym mówisz opłacalność ekonomiczna inwestycji kompletna, a z drugiej strony ochrona Klima, czyli zadziałał w tym wypadku taki mechanizm, który wcześniej mówiliście kontroli poprzez wymiar sprawiedliwości z wyobraźnią nieco by było, gdyby ta inwestycja ma przecież z inwestycji państwo z dnia 30 państw mogą się, gdyby miała być wdrożona kontrolowana była przez sąd, który jest całkowicie podległy tej samej władza może się domyślać, jaka byłaby, jaki byłby skutek takiego działania są to mam nic chyba dobrze uzmysławia na czym polega waga niezależnego sądownictwa sądownictwa, które w tym wypadku może powiedzieć je zarówno nieopłacalne jak i klimatycznie niekorzystnej inwestycji państwo w lotach na tym na tym polega ogólnie idea społeczeństwa obywatelskiego mogło ono kontrolować poczynania władzy, a oczywiście było w stanie skutecznie robić konieczne jest konieczne zachowanie trójpodziału władzy oczywiście zarówno niezawiśli sędziowie jak niezawisłe sądownictwo takiej Justyny tutaj na naszej stronie fundacji trwające i możemy przeczytać o niezwykle istotnym znaczeniu konwencji za wóz ze sceny i 1, który został ratyfikowany taką została ratyfikowana przez wszystkich krajów unijnej przez Polskę w 2003 roku jak mówiła nam powiedzieć się nie parę zdań na temat tej konwencji ma, dlaczego jest tak ważna i co reguluje jest to konwencja o dostęp do wymiaru sprawiedliwości w sprawach środowiskowych Polska związana konwencją zarówno jako Polska, która jako kraj, który podpisała konwencji, ponieważ jest to konwencja ONZ-owska jednocześnie strony w tej konwencji jest Unia europejska, więc jako kraj członkowski Unii Europejskiej jesteśmy także tankować związani na gruncie prawa unijnego ta konwencja również została implementowana poprzez szereg dyrektyw, które zobowiązują nas również to wdrożenia do polskiego porządku prawnego zgodnych z przepisów test z w skrócie konwencja, która umożliwia obywatelom tzw. zainteresowanej społeczności za zainicjowanie zarówno kontroli sądowej we wszystkich sprawach dotyczących środowiska, jakie uzyskania informacji na temat środowiska jest to temat, które jest dosyć, bo tak jest dużo do zrobienia w Polsce w tym obszarze, ponieważ zarówno napotykamy na problemy zarówno z dostępem do informacji, jaki z dostępem do wymiaru sprawiedliwości, zwłaszcza chodzi tu o możliwość np. zakwestionowania pewnych aktów prawa miejscowego np. planów ochrony powietrza jest obecnie przedmiotem postępowania roszczeniowego przed europejską przed komisją europejską istnieje istnieje tylko problemów systemowych, które uniemożliwiają w pełni korzystanie z praw, które przysługują obywatelom czy każdemu tak naprawdę na gruncie tej konwencji a, jakbyśmy powiedzieć parę słów więcej o tym postępowaniu przeciw naruszeniu na jego konto jest ciekawy temat to postępowanie zostało wszczęte w maju tego roku poprzez skierowanie do Polski formalnego ostrzeżenia, w którym komisja zwróciła się rządu z prośbą o wyjaśnienie następującej sytuacji program ochrony powietrza są takimi aktami prawa miejscowego, które zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami nie mogą być zaskarżona do sądu nie mogą być to mogą być tylko wyłącznie przez osoby, które mieszkają w obrębie oddziaływania trzeba sprzedają tzw. interes prawny natomiast interes prawny w Polskim orzecznictwie stricte związane z prawa własności, czyli np. jeśli ktoś pracuje na obszarze, gdzie emisje są znacznie przekroczona, ale nie jest właścicielem gruntu już takiego planu ochrony nie może zaskarżyć sytuacją optymalną byłoby, gdyby organizacja ekologiczna, która działa na rzecz np. czystego powietrza mogą w takiej sytuacji taki plan skarżyć na gruncie konwencji z Aarhus powinno to być możliwa natomiast polskie prawo czy powiedzmy inaczej interpretacja polskiego prawa przez sądy uniemożliwia zainicjowanie takiej kontroli z powodu z powodu niezgodności tego z zapisami konwencji z Aarhus komisja europejska wystosowała formalną ostrzeżenia do rządu polskiego jeśli zmiany nie zostaną poczynione sprawa zostanie skierowana do Trybunału sprawiedliwości właśnie tutaj widzimy po raz kolejny taki bardzo konkretny przykład z tego z, dlaczego potrzebny jest taki niezależny europejski są jak minister sprawiedliwości, który może w sposób bezstronny rozstrzygnąć spór pomiędzy państwową komisją europejską dotyczący ewentualnego naruszenia traktatów, a pośrednictwem to oczywiście przypomina się postępowanie przeciw nam się nowe dotyczące Puszczy Białowieskiej to też jest i ma tak na jej bardziej znany przykład powiązania kwestii praworządności ze skazani ochrony środowiska mam ze sobą tematycznie w czasie przeszłym życiu lub przypomnijmy, że postępowanie, które postępowanie przeciw naruszenia racji postępowanie, które naj tak jak powiedziałaś inicjuje komisja europejska przeciwko państwu, które narusza przepisy unijne o niej postępowanie o przeznaczeniu dotyczące uszy ją jeśli zakończyło się finalnie tym czy została wstrzymana, a wstrzymana wycinka wynika, że usługi istnieje pamiętam, że tam w uzasadnieniu wyroku sól znalazły się takie jest symboliczne zdanie na temat tego, że Puszcza jest dziedzictwem europejskim nie tylko polskim dziedzictwem europejskim na tutaj chyba na tym przykładzie widzimy jak jak bardzo ważny jest ta możliwość do kontroli która, która może to być sojusznikiem sojusznikiem ochrony klimatycznej Hanny i środowiska czy coś jeszcze o tym postępowaniu mogłaby się opowiedzieć oczywiście optymalnie było, gdyby nie trzeba było sięgać to narzędzie międzynarodowych, czego chce też krajowe sądy podejmowały decyzje w oparciu zarówno przepisy krajowe, jakie przepisy unijne czy też przepisy krajowe interpretowane zgodnie z przepisami unijnymi to, że jesteśmy zobligowani jako przykład państwo członkowskie Unii Europejskiej wytrzymywać takie działania lub nie było konieczności uciekania się do trybunałów międzynarodowych czy to co czyta europejskiego Trybunału praw człowieka taka sytuacja byłaby optymalna natomiast tak tutaj w tej sytuacji musieliśmy polegać na Trybunale sprawiedliwości luksemburskim i gdyby nie on to prawdopodobnie ta wycinka nie zostałaby wstrzymana niestety właśnie dlatego, aby można było ten system skutecznej kontroli przeprowadzać na obszarze danego państwa unijnego to musi dobrze funkcjonować musi funkcjonować sądownictwa sądownictwo musi być niezależny absolutnie niezależną płacy nie tylko wtedy zrealizować się i cel taki sądowej skutecznej sądowej ochrony, której mowa w traktacie każdy kraj Unii musi taką skuteczną ochronę sądową nie na swoim terytorium Zawiślak przypomnimy je już po raz kolejny zaś tylko to powtarzamy, że sądy krajowe są w tym wypadku, a sądami unijnymi, a sędziowie stają ci sędziowie w Polsce w tym wypadku są sędziami unijnymi z tak na koniec chciałbym się poprosić, żebyśmy podsumowali aż coś będzie działo w Brukseli jutro pojutrze, żebyśmy podsumowali w UE, o co Polska filia jeśli chodzi o fundusze związane z transformacją klimatyczną słynnej sojusznicze doc. jeszcze raz, a w spółkach, jakie i, jakie fundusze, a co możemy ewentualnie stracić środkowe jutro będą się ważyć nasze losy co do uzyskania przez Polskę znacznych środków zarówno przewidzianych w budżecie unijnym na następne lata, jaki fundusz odbudowy po kryzysie koronawirusa mowa jest o ogromnych pieniądzach znaczna część tych pieniędzy jest przeznaczona na ochronę celów klimatycznych dlatego też jednym z punktów dzisiejszego szczytu ma być zwiększenia celu klimatycznego do poziomu 55% otrzymanie przez Polskę tych pieniędzy jest uwarunkowane od zaakceptowania tych celów klimatycznych jeśli nie zaakceptujemy tych celów klimatycznych tych pieniędzy otrzymamy zawetowania budżetu sprawi, że ta rzeka pieniędzy do nas nie popłynie, a transformacja energetyczna w Polsce nie wydarzy nam właśnie też jedno zdanie na koniec była jasnym się, bo mowa o tym, że jeśli byłby zawetować budżet może kraju Unii Europejskiej mogą funkcjonować na podstawie prowizorium budżetowego czy wówczas pieniądze otrzymamy, czyli takiej sytuacji Ania na nią nie otrzymamy tych pieniędzy prowizorium jak sama nazwa wskazuje jest rozwiązaniem prowizorycznym, które zapewnia tylko najbardziej elementarne środki natomiast wszystkie inne rodzaje wsparcia wymagają podstawy prawne, które będzie musiała zostać przyjęta wcześniej czy później, więc polega nie tylko wyłącznie na prowizorium budżetowym nie sprawi nie polepszy naszej sytuacji bardzo dziękuję za rozmowę Ewa Dąbrowska prawniczka fundacji ClientEarth Jan walczyli o VAT dziś, a to był podcasty w wolnych sądów i Radia TOK FM naprawą patrz dziękuję przemy naprawo Zwiń «

Praworządność a klimat: co ma jedno do drugiego, i trzeciego, czyli dziesiątek miliardów z budżetu UE

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: NA PRAWO PATRZ!

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 05:00

Najnowsze Podcasty

Kim był József Mindszenty?

Niebawem pokochacie nowy gmach MSN. Wystarczy, że zajrzycie do środka

Jak sprawiedliwą transformacje wyobrażają sobie osoby kandydujące do parlamentu?

Test: Hyundai Kona

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL