34 lata temu Andriej Sacharow powrócił do Moskwy po 7 latach wygnania

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Maciej Zakrocki dzień dobry ponownie w minioną środę w parlamencie europejskim w Brukseli w imieniu dużej grupy opozycjonistów białoruskich pani Swiatłana Cichanouska i pani Weronika zatkała odebrały nagrodę parlamentu europejskiego imienia Sacharowa nagrodę wolności myśli o ich, zerkając do kartki z kalendarza znalazłem taką informację, że 19grudnia wrócił to był rok 1986 wrócił do Moskwy po 7 latach pobytu na wygnaniu Andriej Sacharow tak, zestawiając te 2 informacje Rozwiń » uznałem, że to dobry pomysł, żeby trochę przypomnieć tę postać no bo skoro parlament europejski już od tylu lat przyznaje nagrodę imienia Sacharowa to dobrze byłoby przypomnieć, dlaczego akurat ta nagroda nosi imię tego Radzieckiego właściwą dla Radzieckiego dysydenta, a przy okazji rzeczywiście znakomitego fizyka jest z nami pan Andrzej Brzeziecki dziennikarz publicysta historyk dzień dobry dzień dobry witam serdecznie no właśnie, bo cała ta historia Andrieja Sacharowa ma za chwilę powiemy, dlaczego podpadł władzom Radzieckim jest o tyle ciekawa mówi o tej historii powrotu po wygnaniu, bo pamiętam jak on sam opowiadał straszne przypominało właśnie ten radziecki z tym, że któregoś dnia tam, gdzie siedział sobie właśnie na tym wygnaniu przyszli do niego do domu jacyś dziwni panowie i podłączyli mu telefon nie odpowiedział właśnie co co takiego się stało, po czym za chwilę ten telefon zadzwonił to był pan Gorbaczow, który powierzchniach właśnie go uwalnia może wracać do Moskwy strasznie mi się podobało, chociaż historia oczywiście zesłaniem człowieka wcale śmieszna nie była, dlaczego Andrzej Sacharow podpadł władzy radzieckiej Andrzej Zachara podpadł władzy radzieckiej właściwie od lat sześćdziesiątych był takim sumieniem narodu bardzo często protestował po pierwsze, już także 8 wycofał z badań nad bombą wodorową i protestował przeciwko licznym próbom i wybuchom to już nie podobało, ale potem też zaangażował się w obronę decydentów obrony prześladowanych ludzi pisał petycję był takim taką postacią, która próbowała działać, ponieważ uznany ze względu po pierwsze, liczne nagrody i znaczenia, jaki miał radzieckiej nauce, ale potem też pięćdziesiątego piątego roku ze względu na nagrodę Nobla to był też postacią znaną w świecie to co mówił docierało świat oczywiście bardzo psuło humor dysydent decydentom Radzieckim na Kremlu no i czary goryczy przepełnił łowy nich potępienie inwazji na Afganistan siedemdziesiątym piątym roku związek radziecki zdecydowało o inwazji na ten kraj no i Sacharow swoim zwyczajem oczywiście potępił potępił tę inwazję no to bardzo się nie spodobało na Kremlu wtedy rządził jeszcze wyraźnie leciwy te wręczały jeszcze jeszcze wciąż groźne też była taka sytuacja dość zabawne Saharą jako wybitna postać nauki miał swój samochód bodajże z kierowcą jechał do Akademii nałóg co ciekawe miał ze sobą bańkę śmietany, bo od lat trzeba było jakoś to pytanie musiał zorganizować nie było łatwe na rzeczywiście otoczyły go inne samochody zawieziono do prokuratury dodaje, że tam poinformowano 2 rzeczach po pierwsze, że decyzją władz pozbawia się do wszystkich nagród, a po drugie, właśnie zostanie wysłany do miasta Gorki dzisiaj to niż do Igora i naj to jest taka właśnie tradycja dzisiaj może warto słuchaczom przypomnieć to było miasto zamknięte to po prostu było ileś tam środków w związku Radzieckim było też było całe rejony ostrego Zacharow po prostu nie mógł wyjeżdżać po prostu takim więźniem teoretycznie miał swobodę poruszania się mu do sklepu hali, ale nie mógł tego miasta opuścić początkowo jego żona mogła wyjeżdżać, ale potem też też nałożono na nią zakaz też wiązał też z tym, że miała kłopoty zdrowotne tarota ogłaszał głodówki podczas zesłania żeby, żeby jego rządem można było leczyć na i tak tkwił przez przez 7 niespełna lat w, a w mieście Gorki i faktycznie pewnego dnia ktoś zapukał mu telefon podłączona Gorbaczow zadzwonił następnego dnia nie od razu tam było powiedziane, że będzie bronił w południe to parę godzin minęło w końcu faktycznie w słuchawce najwyższe pojawiła pewnie sekretarka oczywiście na potem sam Michaił Sakiewicz najpierw seks sekretarka potem sekretarz generalny obowiązek ten realny rozmowę mogę dodać rozmowa była tak, bo to bardzo ciekawe no zawarł taką postacią, którą do ciężkiej ciężko, bo nie wiem, którą ciężko było złamać tu miał taką sobie wielką siłę zapewniła herosem w tym po prostu taką miękką siłę intelektualnego oporu i no też by świecie to, że zadzwonił do niego sekretarz pierwszy sekretarz KC KPZR było oczywiście wydarzeniem w jego życiu zaszczepić w latach odosobnienia, ale to nie był także niepokonana zmiękł, a w tej rozmowie bardzo Hardy i zobaczą też potem przyznawał, że ta rozmowa była w sumie trochę można nieprzyjemna, dlatego że Sacharow nauczyciel przyrody wiadomości, że wraca do domu, ale natychmiast zaczął upominać się o inne postaci, które są prześladowane wcześniej też słał listy w obronie ludzi, którzy są odsyłani do łagrów albo dawniej no i zaczął także w porządku ja wracam, ale tu jest cała lista osób, które też muszą być uwolnione i tu nie ma w ogóle dyskusji ja będę bronił dalej więc, jakby nie było tak rząd na wyższym skakał z radości i i obiecywał, że nie będzie robił kłopotów władzę wręcz przeciwnie powiedział, że będzie mógł za to mówi daj się upomniało innych z takim gestem Solidarności na jedną z ładniejszych tak m.in. on opowiada o tym już na dworcu, kiedy przyjechał do Moskwy jak relacjonował tę rozmowę z Gorbaczowem m.in. właśnie zwrócił uwagę na to, że no i jemu ten ten ten telefon podłączono to było właśnie chyba 16grudnia no potem właśnie była ta rozmowa z Gorbaczowem, ale wcześniej 8grudnia zmarł więzieniu Anatoli Marczenko no też właśnie więzień radzieckich łagrów współzałożyciel komitetu Helsińskiego ją zmarł w wyniku schorzeń po wcześniejszych torturach strajku głodowym no i tu rzeczywiście Sacharow ostrych słowach do Gorbaczowa m.in. o tej postaci wspomniał no i zwrócił uwagę, że rzeczywiście to jest jakiś skandal, że mamy jak to powiedział więźniów sumienia no dobrze powiedzmy teraz 2 słowa został zwolniony to jest ciągle oczywiście związek radziecki, ale ten związek radziecki pierestrojkę nowy z Gorbaczowem czy jego powrót oznacza również powrót do takiej aktywności, w której mógł być nie tylko naukowcem, ale właśnie takim dalej otwartym krytykiem komunistycznego państwa tak co prawda początkowo zakładał, że troszeczkę występuje ze swoją działalność to nie miało związku z tym, że nagle poczuł miłość do systemu po prostu też właśnie kłopoty zdrowotne jego żony tutaj rzutowały natomiast to szybko stały się właściwie fikcją, dlatego że no tak wrócił do innej Moskwy już pewne rzeczy zaczęły dziać jego mieszkanie stało się mini centrum opozycji dziś ta opozycja to trzeba zachować pewne proporcje mi wyobrażenie o tym to trochę inaczej wyglądało może niż w Polsce wówczas ale, ale faktycznie jego mieszkanie tam zaczęli schodzić do niego ludzie pojawiali się w Moskwie nowi zwalniani właśnie z łagrów zesłania inni dysydenci, chociaż Siergiej Kowaliow, który dzisiaj przyjeżdżała i walczy na i i i to i tak pojawiają się ludzie z regionu z petycjami z prośbami, żeby zadziałać bądź wypowiadano byli już też swobodnie funkcjonowali korespondenci zagraniczni, więc nawet mieszkanie no to te nie dało się z działalności występować na pewno, a i jego oświadczenia różne głosy miały miał istotne znaczenie plus też miał jakiś tam dostęp do Gorbaczowa nie może niepełny no, więc ludzie liczyli na to, że ich imieniu będzie się będzie się upominał różne sprawy przyjeżdżali ludzie z dalekich regionów republik tam się skarżyli na prześladowania lokalnej władzy na na na prześladowania na brak kwestie też wtedy wypłynęło w związku Radzieckim bardzo kwestie ekologiczne dewastacji środowiska to było po katastrofie potem już bardzo był Czarnobyl był 1 trzęsienia ziemi ludzie bardzo zwracali uwagę no, więc więcej, więc przyjeżdżali do Sacharowa z prośbą by też różne inicjatywy chociażby upamiętnienia ofiar reżimu stalinowskiego z tego się potem za za zawiązało Stowarzyszenie Memoriał właśnie Sacharow był początków tego tego stowarzyszenia wiele takich inicjatyw które, jakby napędzały to pierestrojkę społecznie, bo tutaj trzeba dodać, że sam Gorbaczow chociażby generalni sekretarze on tam złamać opór tych twardogłowych polityków radzieckich opaść trochę na społeczeństwie sam pobudza społeczeństwo do tego, żeby naciskało właśnie na pewne zmiany powiedzmy też, że on tak demonstrował swoją postawę wobec władz radzieckich właśnie, która miała przy okazji nagłaśniać ciągle te sprawy osób prześladowanych on m.in. po powrocie wasze odmówił przyjęcia odebranych wcześniej tych nagród państwowych jak powiedział do czasu rehabilitacji wszystkich prześladowanych przez przez władze sowieckie miał też pomysły jak demokratyzować związek radziecki mówił o przekształceniu tego państwa taki dobrowolny związek wolnych republik, ale rozumiem, że to było wszystko jeszcze za wcześnie jak na procesy, które musiały się musiały potrwać po prostu duże jak jak czy Gorbaczow czy ktokolwiek z tych właśnie władz partii komunistycznej, który w momencie żałowali, że został zwolniony i że może mówić głośniej, a właśnie to jego mieszkanie staje się takim centrum wolnej myśli myślę, że nie, dlatego że notesie wpisywało w pewnym sensie projekt politycznym Michaiła Gorbaczowa no, jakby wszystkie wydarzenia nabrały impetu z różnych stron, bo to przebój na kwestie ocieplenia na arenie międzynarodowej kwestie budzące się przecież ruchów opozycyjnych czy odbijających się na niepodległość w nocy w krajach takich jak Polska też na to wszystko działa tak wielotorowo tam zarówno nie był osobą sprawczą i nie było także tylko jego uwolnienie czy nie zmieniłoby bieg historii więc, więc myślę, że zobaczą nie żałował oczywiście łączyć przystępują do tych rewolt reform nie wiedział, że się wszystko skończy rozpadem związku Radzieckiego 1001. roku myślę, że to można jakoś tam pewien sposób sterować, więc nie myślę, że nie jest też jakoś tam PiS wpisywało było też na rękę, że pojawiają się takie głosy i potem czy doszło do tego najważniejszego wydarzenia pod koniec życia Sacharowa, czyli czyli po prostu tego został delegatem deputowanym na zjazd ludowy i tam zabierał głos to warto przypomnieć, bo dzisiaj w tym zalewie informacji telewizji internetu tak dalej toby pewnie nie przebił, ale Fed w związku Radzieckim telewizja też była ograniczona tak jak pamiętamy w Polsce były 2 kanały i te transmisję zjazdu deputowanych były transmitowane w pokazywanej cały kraj jak długi szeroki od Kamczatki ludzki po granicę z polską dania ludzie oglądali te posiedzenia tam Sacharow bardzo często występował no i samego wystąpienia miały ładunek bomby wodorowej wręcz posada zadanej w system dlatego rząd wiele rzeczy mówił no to właśnie była ta własność to mówienie jak było naprawdę system radziecki, bo wtedy tak skostniałą ideologicznie, ale nie tylko, że samo mówienie prawdy miał wielką wielką moc my ludzie tego słuchali nabierali przekonania, że praktycznie codziennie w porządku i to co być może się wymknęło Gorbaczowowi spod kontroli to, że w debacie osoby założyły tak myślę, że będzie bezpiecznie może oczywiście już tam nie będziemy już wracać do Stalina potępi Stalina, bo to NATO członek NATO uszło, jakby cały wysiłek można było mówić o Stalinie, ale potem okazało zostanie w Polsce spadkobiercą Lenina na ile też zły no i to właśnie było na po odkopaniu fundamentów całego państwa także tych tez leninowski, bo Gorbaczow chciał do tego wracać także olbrzymie Lenina wreszcie będzie sprawiedliwie to też się nie udało nam ludzie w ten sposób rzeczywiście są zdania, że cały system od początku był chory beznadziejne i trzeba się z nim rozstać natomiast sam Sacharow, toteż warto zwrócić uwagę, bo to przegapili przywódcy radzie cel wielu komentatorów wówczas Zacharow bardzo szybko zwrócił uwagę na kwestie narodowe, ale mówił, że związek radziecki rozpadnie także z powodów konfliktów narodowych, dlatego że miał kontakt chociażby z ludźmi Armenii, gdzie tam konflikt z Azerbejdżanem miałby miał różne takie sygnały mówią, że to może rozsadzić potyczkach może pójść dalsze rozpoczęte związek radziecki nie wszyscy do końca wtedy uchwali, jeżeli to na trzeba przyznać, że faktycznie rozpad związku Radzieckiego też tutaj no był zależny właśnie tych stosunków narodowych między republikami sam Sacharow nie nie dożył tak tego rozpadu zmarł 14grudnia, więc też kilka dni temu była kolejna rocznica śmierci to był rok osiemdziesiąty dziewiąty miał 68 lat do ciekawej na koniec może krótki komentarz jeszcze poproszę taki minutowy, bo to zazwyczaj właśnie po śmierci kogoś się jakiś dodatkowy sposób go honoruje tymczasem wspomniany już na początku przeze mnie parlament europejski ustanowił nagrodę imienia Sacharowa jeszcze za życia, bo w osiemdziesiątym ósmym roku Radzieckiego dysydenta, a tak na marginesie pierwszym laureatem tej nagrody wraz z Nelsonem Mandelą był właśnie pośmiertnie Anatolij Marczenko ten, którego śmierć ze złością właśnie oskarżał sowiecki system w rozmowie z Gorbaczowem rozmowie tej, której mówiliśmy uwalnia uwalniania go z miasta Gorki bardzo proszę o krótki komentarz A2 do tej groźnego, ale za świetny pomysł to nagrody ich passa dochodzi wydarzył, ale świetnie się nadawał na patrona tej nagrody dzisiejsze nadaje, dlatego że jest to postać wielowymiarowa to znaczy po pierwsze, prawa człowieka, ale też to, że on no jako fizyk jądrowy dojrzał pewne zagrożenie w postępie technicznym i zaczął przejść przed atakiem opozycji może nie pacyfistyczne, ale tak jak i zdrowego rozsądku to też jest takim na dzisiaj widzimy co się dzieje z naszą ziemią to też było właśnie taki, że to nie jest chodziło o prawa człowieka polityczne, ale też właśnie o to, że trzeba zastanowić nad kondycją tego co robimy z ziemią, więc myśli odejść nagle dzisiaj ten patron świetnie nadaje pewnie jeszcze długo się będzie nadal, chociaż niestety, bo może lepiej, żeby nie trzeba było przyznawać takich nagród byli wszyscy mogli być wolna no jasne bardzo dziękuję za pojazd Andrieja Sacharowa pan Andrzej Brzeziecki dziennikarz publicysta był gościem poranka dziękuję raz jeszcze zapraszam do informacji Zwiń «

34 lata temu Andriej Sacharow powrócił do Moskwy po 7 latach wygnania

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: WEEKENDOWY PORANEK - MACIEJ ZAKROCKI

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 04:00

Najnowsze Podcasty

Podsumowanie tygodnia, a w nim Marsz Miliona Serc bez Trzeciej Drogi i Słowacja tuż przed wyborami

Podsumowanie kwartału na rynku sztuki (cz. 2)

Marsz, marsz Tuska

Niska inflacja, braki paliw

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL